قانونگذار در شرایط عمومی پیمان، شرایط خاتمه پیمان از طرف پیمانکار در قرارداد پیمان این حق را برای طرفین قرار داد پیش بینی کرده است که براساس دلایل قانونی، قرارداد را یکطرفه فسخ و پیمان خاتمه یابد. برای فسخ پیمان، شرایط و دلایلی ضروری است و پیمانکار و کارفرما بعد از بهم زدن پیمان باید اقداماتی را انجام دهند. در این مقاله درمورد شرایط خاتمه پیمان از طرف پیمانکار و شرایط و اقداماتی که پیمانکار در فسخ پیمان انجام میدهد شرح داده شده است.

خاتمه پیمان، موضوعی است که بیشتر افراد تصور می کنند که فقط کارفرما در قرارداد پیمان، حق فسخ قرارداد را دارد، در صورتی که کارفرما تعهدی که برای پرداخت مبالغ صورت وضعیت های پیمان را دارد و آن را انجام ندهد پیمانکار این حق را دارد که برای فسخ پیمانکاری به مرجع قضایی مراجعه و دادخواست مطرح کند.

فسخ و خاتمه قرارداد در شرایط عمومی پیمان

در شرایط عمومی پیمان، فسخ و خاتمه قرارداد دو مفهوم متفاوت اما مرتبط هستند. فسخ قرارداد به معنی انحلال آن به دلیل نقض تعهدات از سوی یکی از طرفین است و معمولاً با اعلام کتبی از طرف مقابل همراه می‌شود. شرایط فسخ شامل مواردی مانند عدم انجام به موقع تعهدات، ترک کار یا ورشکستگی پیمانکار است. خاتمه قرارداد به پایان رسیدن طبیعی آن اشاره دارد، به این معنا که قرارداد با انجام کامل تعهدات یا توافق طرفین پایان می‌یابد. همچنین، در برخی موارد استثنایی، کارفرما می‌تواند بدون دلیل خاص قرارداد را خاتمه دهد، اما موظف به پرداخت خسارت‌های ناشی از این اقدام خواهد بود.

در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است:

• خاتمه قرارداد پیمان
• دلایل فسخ پیمان از طرف پیمانکار
• اقدامات کارفرما بعد از درخواست خاتمه پیمان از طرف پیمانکار
• مرجع صالح رسیدگی به خاتمه پیمان از طرف پیمانکار
• خاتمه پیمان از طرف پیمانکار در شرایط عمومی پیمان
• ماده 237 قانون مدنی برای فسخ قرارداد از طرف پیمانکار
• ماده 239 قانون مدنی برای خاتمه پیمان از طرف پیمانکار
• قوانین و دکترین حقوقی در مورد شرایط خاتمه پیمان از طرف پیمانکار
• خاتمه پیمان در قرارداد غیرصنعتی
• وکیل متخصص پیمانکاری گروه حقوقی آساک

خاتمه قرارداد پیمان

خاتمه پیمان، موضوعی است که بیشتر افراد تصور می کنند که فقط کارفرما در قرارداد پیمان، حق فسخ قرارداد را دارد. در صورتی که کارفرما تعهدی که برای پرداخت مبالغ صورت وضعیت های پیمان را دارد و آن را انجام ندهد، پیمانکار این حق را دارد که برای فسخ پیمان به مرجع قضایی مراجعه و دادخواست خاتمه پیمان را مطرح کند.

جهت عضویت در کانال تلگرام آساک کلیک کنید

دلایل فسخ پیمان از طرف پیمانکار

در عملیات اجرایی پیمان، به دلایل ذیل پیمانکار می تواند قرارداد را فسخ کند:

• کارفرما در پرداخت پیش پرداخت به پیمانکار تاخیر داشته باشد.
• کارفرما در تایید کردن صورت وضعیت قطعی پیمان بیشتر از نود روز تاخیر کند.
• کارفرما، زمین برای ایجاد کارگاه موضوع پیمان را سه ماه دیرتر از تاریخی که در قرارداد ذکر شده است، به پیمانکار تحویل دهد و این تاخیر باعث شود که عملیات اجرایی موضوع پیمان بیشتر از 25 درصد مبلغ قرارداد، متوقف شده باشد.
• کارفرما متعهد شود که مصالح و تجهیزات و تسهیلات اجرای عملیات پیمان را تامین کند و در این تامین که در مواد پیمان ذکر شده است به مدت 90 روز تاخیر داشته باشد و نتیجه این تاخیر این باشد که پیمانکار بیست و پنج درصد اجرای پروژه تعویق بیفتد.
• مبلغی که در قرارداد پیمان قید شده است، به 25 درصد از مبلغ پیمان در قرارداد زیاد یا کم شود.

اقدامات کارفرما بعد از درخواست خاتمه پیمان از طرف پیمانکار

بعد از اینکه به دلایل ذکر شده در بالا درخواست به هم زدن قرارداد پیمان از طرف پیمانکار مطرح شد، کارفرما 15 روز فرصت دارد که با پیمانکار برای ادامه عملیات اجرایی موضوع پیمان مذاکره کند. اگر در مدت 14 روز که کارفرما پیمانکار را برای توافق به جلسه دعوت کرده است، برای ادامه عملیات اجرایی پیمان به توافق نرسند، قرارداد خاتمه می یابد و اقداماتی که بعد از خاتمه پیمان ضروری است انجام می شود.

عدم پرداخت مبالغ مستحق

اگر کارفرما به پیمانکار مبالغ صورت وضعیت را به موقع پرداخت نکند، پیمانکار مجاز نیست اجرای عملیات پیمان را متوقف کند. بلکه باید درخواست فسخ قرارداد را از مراجع صالح قضایی، یعنی دادگاه مربوطه، داشته باشد.

قرارداد پیمان و مفاد آن

قرارداد پیمان یک توافق دوجانبه بین پیمانکار و کارفرما است. در این توافق، پیمانکار موظف به اجرای عملیات پروژه است و کارفرما متعهد به پرداخت مبالغ مستحق پیمانکاری در طول اجرای فیزیکی پروژه است.

دغدغه‌های نقدینگی پیمانکار

در برخی موارد، عدم پرداخت به موقع مبالغ صورت وضعیت یا عدم وصول چک‌های صادر شده به مشکلات نقدینگی برای پیمانکار منجر می‌شود. این مشکلات می‌توانند باعث شروع مراحل پایانی پیمان توسط پیمانکار و ارجاع موضوع به دادگاه جهت رسیدگی حقوقی شوند.

خاتمه پیمان از طرف پیمانکار در شرایط عمومی پیمان

در شرایط عمومی پیمان قرارداد به این موضوع اشاره شده است که کارفرما میتواند قرارداد را یکطرفه فسخ کند. در مورد خاتمه پیمان از طرف پیمانکارمطلبی بیان نشده است. اما آنچه مورد توجه می باشد این است که بر اساس قواعد عمومی قرارداد، شرایط خاتمه پیمان از طرف پیمانکار براساس قانون مادر و قانون امره وجود دارد.

ماده 237 قانون مدنی برای فسخ قرارداد از طرف پیمانکار

در شرایط عمومی پیمان برای پرداخت مبالغ صورت وضعیت به پیمانکارکارفرما میتواند چک صادر کند. قانونگذاردرماده 65 قانون محاسبات عمومی کشور(چگونگی پرداخت مبلغ ) کارفرما موظف است مقررات صادر کردن چک را برای صورت وضعیت پیمانکاری رعایت نماید.
در صورت وضعیت پیمانکاری را با صدور چک پرداخت نکند، پیمانکار چه اقدامی میتواند انجام دهد و قانون چه ضمانت اجرایی را در این خصوص تعیین کرده است؟این است که اگر کارفرما مبل سوالی که در اینجا به وجود می آید.
در پاسخ به این پرسش میتوان این نکته را بیان نمود که در شرایط عمومی قرارداد پیمانکاری درخصوص تضمین در صورت عدم پرداخت چک مبلغ صورت وضعیت پیمانکاری قانونی ذکر نشده است. اما در این مورد میتوان به قانون مدنی به عنوان قانون مادر ارجاع داد. قانون در ماده 237 قانون مدنی اینگونه بیان نموده است، اگر مشروط علیه از اجرای تعهد شرط، خود تخلف کند، مشروط له میتواند به دادگاه مراجعه و دادخواست حقوقی در مورد اجرای شرط خود را درخواست نماید.در نتیجه این قانون مشروط علیه که درقرارداد پیمان، کارفرما می باشد در صورت تخلف از تعهد خود مشروط له که در اینجا پیمانکار است برای درخواست حقوق و فسخ قرارداد به دادگاه دادخواست خود را مطرح کند.

ماده 239 قانون مدنی برای خاتمه پیمان از طرف پیمانکار

قوانین و دکترین حقوقی در مورد شرایط خاتمه پیمان

کارفرما در مورد تعهدی که در صدور چک برای پرداخت مبالغ صورت وضعیت پیمانکاری دارد تعهد وی تعهد اصلی است و براساس قرارداد پیمان و براساس قاعده امره با صادر کردن چک، پرداختی های طلب پیمانکار را انجام می دهد.

اگر در این حالت کارفرما تعهد خود را عمل نکند و مبلغ چک را پرداخت نکند، پیمانکار بر اساس شرایط خاص که در قراردادهای پیمان بخصوص قراردادهای دولتی بر قرارداد حاکم است، نمیتواند قرارداد را یکطرفه فسخ کند و باید به مرجع قضایی دادخواست خود را مطرح کند و اگر کارفرما تعهد خود را انجام نداد، دادگاه حکم فسخ پیمان ( خاتمه پیمان ) را صادر می کند.

خاتمه پیمان در قرارداد غیرصنعتی

• پیمانکار حق فسخ پیمان را یکطرفه ندارد و فقط میتواند زمان اجرای پروژه را افزایش دهد.
• سازمان برنامه و بودجه طولانی شدن و تاخیر در اجرای پروژه را قبول کرده و به پیمانکار حق ارائه درخواست منحل شدن پیمان را میدهد.
• در قرارداد پیمانکاری که براساس فهرست بها انجام میشود،بخشنامه 5090 ( تاخیر در پرداخت ) تاخیرات را قبول کرده است. در این قرارداد باید خسارتهایی احتمالی که در اجرای پیمان به وجود میاید قید شود.
• در قرارداد پیمانکاری سرجمع، پیمانکار حق فسخ پیمان را دارد و دیر کرد تاخیر در پرداخت ها و طولانی شدن اجرای پروژه به دلیل پرداخت نکردن مطالبات در زمان تعیین شده را قبول کرده است.

وکیل متخصص پیمانکاری گروه حقوقی آساک