.jpg){kind=logo}
اجرای حکم در دعاوی حقوقی و نحوه اعتراض به آن
اجرای حکم در دعاوی حقوقی و نحوه اعتراض به آن
جهت مشاوره حقوقی با بهترین وکیل پایه یک دادگستری، خدمات مشاوره حقوقی تلفنی، آنلاین، حضوری و همچنین تنظیم دادخواست با گروه حقوقی آساک در ارتباط باشید. در جهت ارائه مشاوره حقوقی تخصصی، کاربردی و موثر، همراه داشتن کلیه مدارک و اصول اسناد در هنگام مشاوره حضوری الزامی می باشد. اجرای حکم به مجموعه اعمالی گفته می شود که منجر به جامه عمل پوشانیدن به حکم صادره از دادگاه می گردد. اجرای احکام مهم ترین مرحله دادرسی است. سوالاتی که در این حوزه مطرح می باشد این است که مراحل اجرای حکم چگونه صورت می گیرد؟حکم لازم‌الاجراییه چه معنا می باشد ؟ نحوه اجرای احکام کیفری چگونه است؟ آیا اجرای احکام می تواند در حکم قاضی شورای حل اختلاف دخالت کند یا حکم را بدهد؟
اعتراض به اجرای حکم در دعاوی حقوقی
نمونه اعتراض به اجرای حکم
ریاست محترم شعبه اجرای احکام دادگستری …
با سلام و احترام
اینجانب [نام و نام خانوادگی معترض]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، در خصوص پرونده کلاسه [شماره پرونده] و دادنامه شماره [شماره دادنامه] که در حال حاضر در مرحله اجرا میباشد، به دلیل وجود ایرادات و مغایرت‌هایی در روند اجرای حکم، بدین‌وسیله اعتراض خود را اعلام می‌دارم.
دلایل و مستندات اعتراض:
- [شرح دقیق ایراد یا تخلف]
- [استناد به مواد قانونی مرتبط]
- [ارائه مستندات و مدارک]
با توجه به موارد فوق و به استناد ماده ۵ قانون اجرای احکام مدنی، از آن مقام محترم تقاضا دارم تا نسبت به توقف یا اصلاح اجرای حکم تا زمان رسیدگی به این اعتراض اقدام فرمایید.
با تشکر
امضاء و تاریخ
نام و نام خانوادگی معترض
نحوه اجرای حکم علیه کارفرمای دولتی
نحوه اجرای حکم علیه کارفرمای دولتی (یعنی دستگاه‌ها، سازمان‌ها یا نهادهای دولتی) در ایران با اجرای حکم علیه اشخاص حقوقی خصوصی تفاوت‌هایی دارد، زیرا اموال و منابع دولتی تابع مقررات خاصی است و برخی قواعد ویژه برای حفظ حقوق دولت و نیز رعایت قوانین مربوط به بودجه و مالیات‌ها وجود دارد.
مراحل و نکات مهم اجرای حکم علیه کارفرمای دولتی به طور خلاصه:
- ابلاغ حکم به مرجع ذی‌ربط: حکم صادره ابتدا به واحد یا دایره حقوقی دستگاه دولتی اعلام میشود تا نسبت به اجرای آن اقدام شود.
- اجرای حکم توسط خود دستگاه: معمولاً بر اساس قانون و مقررات، دستگاه دولتی موظف است خود اقدام به اجرای حکم کند و هزینه آن را از بودجه مصوب خود پرداخت نماید.
- عدم اجرای حکم و درخواست از مرجع قضایی: در صورت امتناع یا تأخیر در اجرای حکم توسط دستگاه دولتی، ذی‌نفع می‌تواند به مرجع قضایی اجرای احکام مراجعه کرده و درخواست اجرای حکم را داشته باشد.
- صدور دستور اجرای حکم توسط اجرای احکام: شعبه اجرای احکام با توجه به مقررات، می‌تواند دستور بدهد که از محل اعتبارات و بودجه دستگاه دولتی مبلغ مورد حکم پرداخت شود.
- محدودیت‌ها در توقیف اموال دولتی: برخلاف اشخاص خصوصی، توقیف و بازداشت اموال دولتی معمولاً امکان‌پذیر نیست مگر در موارد خاص و با مجوز قانونی، زیرا اموال دولتی مشمول مصونیت هستند.
- پیگیری از طریق دیوان محاسبات: در مواردی که دستگاه دولتی از اجرای حکم خودداری کند، موضوع ممکن است به دیوان محاسبات یا مراجع نظارتی دیگر ارجاع شود تا حسب مقررات بودجه‌ای اقدام لازم صورت گیرد.
- امکان اعتراض دستگاه دولتی: دستگاه دولتی نیز می‌تواند نسبت به اجرای حکم اعتراض داشته باشد، اما باید دلایل قانونی خود را ارائه دهد.
اعتراض به اجراییه دادگاه
اعتراض به اجراییه دادگاه زمانی مطرح میشود که یکی از طرفین پرونده یا شخص ذی‌نفع نسبت به صدور یا مفاد اجراییه‌ای که از سوی واحد اجرای احکام یا مرجع قضایی صادر شده، ایراد یا اشکال قانونی داشته باشد. این اعتراض می‌تواند به دلایلی مانند عدم قطعیت حکم، اشتباه در مشخصات محکوم‌علیه یا محکوم‌له، شمول مرور زمان، اجرای حکم برخلاف مفاد رأی، یا فقدان شرایط قانونی برای صدور اجراییه باشد.
بر اساس ماده ۵ قانون اجرای احکام مدنی، شخص معترض باید دلایل و مستندات خود را به صورت مکتوب به مرجع صادرکننده اجراییه ارائه کند. در صورت پذیرش اعتراض، روند اجرا تا رفع اشکال یا تصمیم نهایی متوقف خواهد شد. این اقدام، راهی برای حفظ حقوق قانونی طرفین و جلوگیری از اجرای نادرست احکام است.
اعتراض به اجرای احکام مدنی
اعتراض به اجرای احکام مدنی یکی از راهکارهای قانونی است که به محکوم‌علیه یا هر ذی‌نفع اجازه می‌دهد در صورتی که روند اجرای حکم برخلاف مفاد رأی، مقررات قانونی یا حقوق وی باشد، درخواست توقف یا اصلاح اجرای آن را مطرح کند. بر اساس قانون اجرای احکام مدنی، این اعتراض می‌تواند به مواردی مانند اشتباه در شناسایی و توقیف اموال، اجرای حکم نسبت به شخص یا مالی که مشمول رأی نبوده، رعایت نکردن مفاد دادنامه، یا اجرای حکم پس از ا
نقضای مهلت قانونی مربوط باشد.
اعتراض باید به صورت کتبی و همراه با مستندات به شعبه اجرای احکام مربوطه ارائه شود و اجرای حکم در صورت تشخیص موجه بودن اعتراض، تا زمان رسیدگی متوقف می‌گردد. این فرآیند، ابزاری برای صیانت از حقوق اشخاص و جلوگیری از اجرای نادرست یا غیرقانونی آراء دادگاه‌ها به شمار می‌رود.
در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است:
- انواع اجرای احکام مدنی
- قواعد عمومی اجرای احکام مدنی
- مراحل صدور اجراییه
- عدم صدور اجراییه در اجرای حکم
- توقیف اموال محکوم علیه
- میزان توقیف اموال محکوم‌علیه
- نحوه پرداخت محکوم‌به
جهت عضویت در اینستاگرام آساک کلیک کنید
و ادامه
- مرجع صالح صدور اجراییه
- حکم لازم الاجرا
- شرایط صدور اجراییه
- ترتیب اجراییه
- اجرای احکام مالی پرداخت هزینه های اجرایی
- روش های اعتراض به حکم دادگاه
- نظریه مشورتی قوه قضائیه شماره 1558/7
- وکیل پایه یک دادگستری گروه حقوقی آساک
انواع اجرای احکام مدنی
-از جهت نوع اجرا:
-از جهت محل صدور حکم که به اجرای احکام دادگاه‌های داخلی و اجرای احکام دادگاه‌های خارجی تقسیم میشود.
-اجرای احکام مراجع عمومی و اجرای احکام مراجع اختصاصی مانند اجرای آرای مراجع حل اختلاف کار که بر عهده اجرای احکام دادگستری است.
نمونه درخواست صدور اجرائیه توسط محکوم له
-قواعد عمومی اجرای احکام مدنی
قواعد عمومی اجرای حکم مدنی شامل موارد ذیل است:
-قطعی بودن:
برای اجرای موقت دو شرط لازم است؛ یکی پیش‌بینی اجرای موقت در قانون و دیگری صدور قرار اجرای موقت از دادگاه.
-ابلاغ به محکوم‌علیه:
.jpg)
-معین بودن موضوع حکم:
-تقاضای اجرای حکم:
جهت عضویت در کانال تلگرام آساک کلیک کنید
درخواست اجراییه به دفتر دادگاه صادرکننده حکم بدوی ارائه می شود. دفتر دادگاه این درخواست را همراه پرونده مورد نظر به دادگاه تقدیم می‌کند. در صورتی که دادگاه این تقاضا را قانونی و شرایط صدور اجراییه را فراهم دید، دستور لازم بر صدور اجراییه را صادر می‌کند.
عدم صدور اجراییه در اجرای حکم
-تسلیم محکوم‌علیه نسبت به حکم:
-اعلامی بودن حکم:
-اجرا به وسیله مؤسسات دولتی:
محکوم‌له باید به دادگاهی که حکم نخستین از آن دادگاه صادر شده است، مراجعه کند. اما در مورد اجرای رای داور این امکان وجود دارد که دادگاهی غیر از دادگاه نخستین نیز اقدام به صدور اجراییه کند. اگر دادگاه ارجاع‌کننده دعوا به داوری، دادگاه تجدیدنظر باشد، صدور اجراییه نیز در صلاحیت همین دادگاه است.
توقیف اموال محکوم علیه
میزان توقیف اموال محکوم‌علیه
نحوه پرداخت محکوم‌به
در صورتیکه محکوم‌علیه کارمند دولت باشد، محکوم‌له می‌تواند درخواست کند که حسب مورد به میزان یک سوم یا یک چهارم حقوق و مزایای محکوم‌علیه برای پرداخت بدهیش توقیف شود. یک سوم یا یک چهارم، از اصل حقوق کارمند کسر میشود نه از باقی مانده آن. برای اجرای احکام قضایی، کسی که حکم به سود او صادر شده است، باید درخواست صدور اجراییه کند. یعنی وقتی رأیی صادر شد، خود به خود اجرا نمی‌شود. کسی که رأی به سود وی صادر شده، باید اجرای آن را تقاضا کند و به دنبال آن اجراییه صادر میشود.
مرجع صالح صدور اجراییه
بر طبق ماده ۱۹ قانون اجرای احکام مدنی، اجراییه به وسیله قسمت اجراییه دادگاهی که آن را صادر کرده است، به موقع اجرا گذاشته میشود. هم دادگاه نخستین دستور صدور اجراییه را می‌دهد و هم عملیات اجراییه تحت نظر آن دادگاه دنبال میشود و اجرا میشود.
حکم لازم الاجرا
- احکامی که از طرف مراجع دادگستری در دعاوی صادر میشود.
- احکامی مثل حکم داور که در خارج از دادگستری مستقلا در حدود مقررات اتخاذ صادر میشود.
- احکامی که از طرف مقامات غیردادگستری صادر میشود، اما اجرای آن بر عهده دادگستری واگذار شده است. مانند احکام صادره توسط هیات‌های حل اختلاف کارگر و کارفرما.
شرایط صدور اجراییه
- در صورتی که حکم ابلاغ و تقاضای صدور اجراییه شود.
- حکم قطعیت پیدا کند.
- برای صدور اجراییه برای رأی داور هم باید همین مراحل طی شود.
ترتیب اجراییه
- اجراییه را دادگاه صادرکننده حکم صادر می‌کند و در قسمت اجرای احکام همان دادگاه هم اجرا میشود.
- بعد از اینکه درخواست صدور اجراییه ارائه شد، مدیر دفتر آن را با گزارش لازم تقدیم دادگاه می‌کند و رئیس دادگاه با توجه به درخواست و پیوست‌های آن، شرایط صدور اجراییه را احراز می‌کند و سپس دستور صدور اجراییه را می‌دهد.
نخستین قدم:
- که صدور اجراییه است، برداشته میشود،
- و مدیر دفتر دادگاه یا اجرا، اجراییه را روی برگ‌های مخصوصی به نام برگ اجراییه تنظیم می‌کند.
- برگ اجراییه عملا توسط مدیر دفتر تکمیل میشود و چون این برگه‌ها از قبل تهیه شده و چاپی است، فقط کافی است که اطلاعات لازم در آن منعکس شود.
- اجراییه در دو نسخه صادر میشود.
- یک نسخه از آن در پرونده دعوا،
- و نسخه دیگر پس از ابلاغ به محکوم‌علیه در پرونده اجرایی بایگانی،
- و یک نسخه نیز در موقع ابلاغ به محکوم‌علیه داده میشود.
مرحله بعد:
پرداخت هزینههای اجرایی است. بعد از آن اجراییه به مأمور اجرا ارجاع داده میشود. مدیر اجرایی حکم، پرونده‌ای تشکیل می‌دهد تا اجراییه و تقاضا و کلیه برگ‌های مربوط، به ترتیب در آن بایگانی شود. به این پرونده، پرونده اجرایی دعوا می‌گوییم که غیر از پرونده مربوط به دعواست که تکلیف آن با رأی دادگاه مشخص شده است.
در مرحله بعدی نوبت به ابلاغ اجراییه می‌رسد؛ مقرراتی که برای ابلاغ اجراییه وجود دارد مطابق مقررات آیین دادرسی مدنی است. اجراییه به محلی ابلاغ میشود که در پرونده دادرسی، برگه‌ها به آن ابلاغ شده است.
اجرای احکام مالی
اگر موضوع حکم عین منقول یا غیرمنقول باشد و امکان تسلیم آن به شخصی که حکم به نفع او صادر شده است، وجود دارد، مامور اجرا عین آن مال را می‌گیرد و به وی می‌دهد. اگر کسر یا نقصانی در مال به وجود آمده باشد، شخصی که حکم به نفع او صادر شده است، حق مراجعه به محکوم‌علیه را برای جبران خسارت وارده دارد. اما باید با طرح دعوا به وسیله دادخواست مطالبه شود.
اجرای احکام غیرمالی
اجرای احکام غیرمالی بسته به حکم می‌تواند متفاوت باشد. مثال، اگر هنگام تخلیه، ملک در تصرف شخصی غیر از محکوم‌علیه باشد، دادورز باید بدون توجه به شخصیت متصرف آن را تخلیه کند یا اینکه اگر در محلی که باید خلع‌ید شود مالی از اموال محکوم‌علیه یا شخص دیگری باشد و صاحب مال از بردن آن خودداری کند، دادورز صورت تفصیلی اموال مذکور را تهیه و به ترتیبی که در قانون اجرای احکام مدنی مصوب سال ۱۳۵۶ آمده است، عمل می‌کند.
پرداخت هزینه های اجرایی
مرحله بعد پرداخت هزینههای اجرایی میباشد بعد از آن اجراییه به مأمور اجرا ارجاع داده میشود. پرونده‌ای توسط مدیر اجرایی حکم، تشکیل میشود که اجراییه و تقاضا و کلیه برگ‌های مربوط، به ترتیب در آن بایگانی می شود.به این پرونده، پرونده اجرایی دعوا می‌گوییم که با پرونده مربوط به دعوا که تکلیف آن با رأی دادگاه مشخص شده متفاوت است.
روش های اعتراض به حکم دادگاه
برطبق قانون آیین دادرسی مدنی، تنها در مواردی که قانون مشخص کرده می توان حکم دادگاه را تغییر داد یا از اجرای آن جلوگیری کرد:
واخواهی:
اعتراض شخص ثالث:
اعاده دادرسی:
اشتباه قاضی:
نظریه مشورتی قوه قضائیه شماره 1558/7
تاریخ نظریه: 21/3/1387
محکوم‌له می‌تواند نسبت به انجام عملی که محکوم‌علیه از انجام آن خودداری نماید توسط دایره اجراء آن را انجام و هزینه آن را از محکوم‌علیه دریافت نماید، عدم پرداخت دیون محکوم‌علیه موجب بازداشت وی میشود مگر اعسار او ثابت شود.
سؤال: اگر محکوم‌به عمل معینی باشد که محکوم‌علیه از انجام آن امتناع کند تکلیف محکوم‌له چیست و نحوه اقدام در مورد آرای داوری چگونه است و آیا امکان اعمال ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی وجود دارد؟
نظریه مشورتی:
برطبق ماده 47 قانون اجرای احکام مدنی،
وصول هزینه مذکور و حق‌الزحمه کارشناس از محکوم‌علیه به ترتیبی است که برای وصول محکوم به نقدی مقرر است.
برطبق ماده 2 قانون
در مورد آرای داوری پیرامون محکومیت‌های مالی در صورت اعتراض به رأی داوری و صدور حکم مقتضی توسط دادگاه اعم از اینکه رأی مورد نظر تأیید شده باشد یا نقض گردد تصمیم متخذه توسط دادگاه رأی تلقی شده و اعمال ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی بلامانع است.
نظریه مشورتی قوه قضائیه شماره 2116/7
تاریخ نظریه: 3/4/1370
اجرای دستور فروش ملک مشاع احتیاج به صدور اجرائیه ندارد و نیم عشر اجرایی بر اساس خواسته است.
- سؤال:
- دادخواستی به خواسته صدور حکم به فروش یک باب مغازه از طرف احد از مالکین مشاعی به طرفیت بقیه مالکین مشاعی داده شده و حکم به فروش صادر و قطعی شده است اولاً اجرای حکم نیاز به صدور اجرائیه د ارد یا خیر؟
- و ثانیاً چنانچه تقویم خواسته کمتر از مبلغی باشد که برای سهم خواندگان تعیین شده، هزینه اجرایی چگونه خواهد بود؟
نظریه مشورتی:
لذا در مورد سؤال نیم عشر اجرایی بر اساس تقویم خواسته و نه بر اساس قیمت فروش ملک محاسبه و وصول می شود. قطع نظر از مراتب فوق خواسته از ابتدا بایستی غیرمالی تعیین می‌شد تا هزینه اجرایی بر اساس ماده 159 قانون اجرای احکام مدنی وصول شود نه ماده 158 قانون مذکور.
قطعیت حکم، شرط ضروری اجرای حکم
در عرصه حقوقی، قطعیت حکم یکی از شرایط ضروری برای اجرای حکم است. تا زمانیکه حکم قطعی نشده یا قرار اجرای موقت آن صادر نشده باشد، اجرای حکم امکان‌پذیر نیست. علت این موضوع این است که آنچه اجرا میشود، به جز در موارد نادری، قابل بازگشت به حالت سابق خود نیست. بنابراین، اجرای حکم تنها در صورتی ممکن است که قطعیت حکم حاکم شود یا در مواردی که دستور اجرای موقت حکم صادر میشود.
دستور موقت و نقش آن در اجرای حکم
دستور موقت نیز عبارت است از قراری که دادگاه در اموری که تعیین تکلیف آن فوریت دارد به درخواست متقاضی صادر می‌نماید. این دستور موقت می‌تواند شامل توقیف مال، انجام عمل، یا منع از امری خاص باشد. این دستور اجازه می‌دهد که در مواردی که نیاز به اجرای فوری حکم وجود دارد، اقدامات لازم انجام شود.
ابلاغ رای قطعی به محکوم علیه
مطابق با اصول حقوقی، افراد محکوم علیه باید از مفاد حکم آگاهی یابند. این اطلاع‌رسانی به آنها امکان می‌دهد تا قبل از اجرای حکم، اقدامات لازم را برای مقابله با تبعات حکم انجام دهند. این حق از حقوق مسلم افراد محکوم به شمار می‌رود و به هیچ نحوی نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
تقاضای محکوم له یا نماینده قانونی او
در اجرای حکم، احکام حقوقی به صورت خود به خود اجرا نمیشوند. بلکه محکوم به علیه یا نماینده قانونی او میبایست به صورت کتبی تقاضای اجرای حکم را از دادگاه ارائه دهند. تا زمانی که این تقاضا از سوی این افراد مطرح نشود، دادگاه نیز مبادرت به اجرای حکم نمینماید.
با توجه به موارد مذکور، قطعیت حکم و تقاضای معنی‌دار محکوم به علیه یا نماینده قانونی او از مراحل کلیدی در فرآیند اجرای حکم به شمار می‌آیند و رعایت آنها در تضمین اجرای عادلانه و مؤثر حکم حائز اهمیت است.
سوالات متداول
❓ اجرای حکم در دعاوی حقوقی چیست؟
اجرای حکم فرآیندی است که پس از صدور رأی دادگاه، مفاد حکم عملی میشود تا حقوق طرف برنده پرونده تحقق یابد.
⚠️ چگونه می‌توان به اجرای حکم اعتراض کرد؟
اعتراض به اجرای حکم باید کتبی و همراه با دلایل قانونی به مرجع اجرای احکام ارائه شود تا از اجرای نادرست یا غیرقانونی جلوگیری شود.
⏳ مدت زمان اعتراض به اجرای حکم چقدر است؟
معمولاً اعتراض باید ظرف مهلت قانونی تعیین شده (مثلاً ۱۰ روز از ابلاغ اجراییه) مطرح شود، در غیر این صورت اجرای حکم ادامه می‌یابد.