.jpg){kind=logo}
شرایط ابطال وصیت نامه
شرایط ابطال وصیت نامه
8 آذر1404
.jpg "شرایط ابطال وصیت نامه")
شرایط ابطال وصیت نامه از موضوعاتی است که در حقوق مدنی ایران اهمیت ویژه‌ای دارد و بسیاری از اختلافات خانوادگی پس از فوت اشخاص، دقیقاً از همین نقطه آغاز میشود. زمانی که وراث یا ذی‌نفعان به صحت وصیتنامه تردید پیدا می‌کنند، اولین اقدام حقوقی بررسی شرایط ابطال وصیت نامه و تطبیق آن با قانون است. در این مقاله تلاش شده بر اساس جدیدترین استانداردهای نگارش حقوقی و اصول سئو، تمام ابعاد موضوع با جزئیات کامل بررسی شود. همچنین تجربه عملی گروه حقوقی آساک در دعاوی مرتبط با وصیت نیز در لابه‌لای مباحث دیده میشود.
وصیتنامه همان‌طور که می‌تواند اختلافات را کاهش دهد، در مواردی نیز موجب افزایش تنش میشود؛ خصوصاً زمانی که وراث ادعا کنند وصیت خلاف قانون است، یا وصیتنامه صوری، جعلی یا فاقد شرایط قانونی تنظیم شده است. در چنین مواردی معمولاً نیاز به یک وکیل دادگستری متخصص در امور ارث احساس میشود تا در فرایند رسیدگی، بتواند لایحه دفاعیه ابطال وصیت نامه یا دادخواست مرتبط را به‌طور دقیق و مستدل ارائه کند.
در ادامه، مقاله به‌صورت منظم و مرحله‌به‌مرحله به مباحث اصلی می‌پردازد تا هیچ ابهامی در خصوص شرایط ابطال وصیت نامه باقی نماند.
وصیتنامه همان‌طور که می‌تواند اختلافات را کاهش دهد، در مواردی نیز موجب افزایش تنش میشود؛ خصوصاً زمانی که وراث ادعا کنند وصیت خلاف قانون است، یا وصیتنامه صوری، جعلی یا فاقد شرایط قانونی تنظیم شده است. در چنین مواردی معمولاً نیاز به یک وکیل دادگستری متخصص در امور ارث احساس میشود تا در فرایند رسیدگی، بتواند لایحه دفاعیه ابطال وصیت نامه یا دادخواست مرتبط را به‌طور دقیق و مستدل ارائه کند.
در ادامه، مقاله به‌صورت منظم و مرحله‌به‌مرحله به مباحث اصلی می‌پردازد تا هیچ ابهامی در خصوص شرایط ابطال وصیت نامه باقی نماند.
گروه حقوقی آساک
برای دریافت مشاوره تخصصی در خصوص شرایط ابطال وصیتنامه، با شماره 09021146317 تماس بگیرید
برای دریافت مشاوره تخصصی در خصوص شرایط ابطال وصیتنامه، با شماره 09021146317 تماس بگیرید
انواع وصیتنامه در قانون ایران
قانون مدنی سه نوع وصیتنامه را معتبر می‌داند که هرکدام شرایط خاص خود را دارند و بر اساس این تفاوت‌ها، ایرادات و دلایل ابطال نیز متفاوت خواهد بود.
- وصیتنامه رسمی
- وصیتنامه خودنوشت
- وصیتنامه سری
درخواست بررسی پرونده
پرونده خود را جهت بررسی شرایط ابطال وصیتنامه به گروه حقوقی آساک ارسال کنید و مشاوره دقیق دریافت نمایید
پرونده خود را جهت بررسی شرایط ابطال وصیتنامه به گروه حقوقی آساک ارسال کنید و مشاوره دقیق دریافت نمایید
وصیتنامه رسمی
در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم میشود و معمولاً از لحاظ شکلی کمترین احتمال ابطال را دارد. با این حال، باز هم در مواردی ممکن است وراث ادعا کنند وصیتنامه با فشار یا سوءاستفاده از وضعیت جسمی و روحی موصی تنظیم شده و بخواهند از طریق دادگاه آن را باطل کنند.
وصیتنامه خودنوشت
این نوع وصیتنامه بیشترین آمار ابطال را دارد، زیرا معمولاً در محیط غیررسمی و بدون نظارت تنظیم میشود. مواردی مثل عدم تطابق خط، فقدان تاریخ، نبود امضا یا نگارش توسط شخصی غیر از موصی، از مهمترین دلایل طرح دعوای ابطال وصیت نامه عادی هستند.
وصیتنامه سری
این وصیتنامه در اداره ثبت یا نزد دفترخانه نگهداری میشود اما متن آن محرمانه است. چالش‌های اثبات اصالت یا میزان اختیار موصی در زمان تنظیم، در این نوع بسیار دیده میشود.
چه زمانی وراث میتوانند وصیتنامه را باطل کنند؟
قانون مدنی برای صحت وصیتنامه شرایط مشخصی تعیین کرده است و هر زمان وصیتنامه یکی از این شرایط را نداشته باشد، وراث یا ذی‌نفعان میتوانند برای ابطال اقدام کنند. مهمترین موارد عبارت‌اند از:
.jpg)
۱. عدم اهلیت موصی
اگر ثابت شود موصی هنگام تنظیم وصیتنامه دچار جنون، فقدان هوشیاری، زوال عقل، اعتیاد شدید یا بیماری‌هایی بوده که بر اراده او اثر گذاشته، امکان ابطال وصیت وجود دارد. در این موارد معمولاً دادگاه از پزشکی قانونی استعلام می‌گیرد.
۲. وصیت بیش از ثلث ترکه
طبق قانون، شخص تنها تا یکسوم اموالش را بدون اجازه وراث می‌تواند وصیت کند. وصیت مازاد بر ثلث فقط با اجازه وراث نافذ است و اگر وراث رضایت ندهند، دادگاه حکم به بطلان بخش مازاد می‌دهد. در چنین مواردی معمولاً نیاز به نمونه دادخواست ابطال وصیت نامه مازاد بر ثلث وجود دارد.
۳. جعل یا خط خوردگی‌های مشکوک
در بسیاری از دعاوی، وراث ادعا می‌کنند وصیتنامه جعلی است یا امضا وصیتنامه توسط وراث یا اشخاص دیگر به‌جای موصی انجام شده است. کارشناسی خط و امضا در اینجا نقش تعیین‌کننده دارد.
۴. نبود تاریخ یا امضا
وصیتنامه بدون تاریخ یا بدون امضا، ارزش حقوقی ندارد و یکی از مهمترین شرایط ابطال وصیت نامه محسوب میشود.
صفحه اینستاگرام گروه حقوقی آساک
آخرین نکات حقوقی، نمونه پرونده‌ها و مشاوره تخصصی را در اینستاگرام دنبال کنید
آخرین نکات حقوقی، نمونه پرونده‌ها و مشاوره تخصصی را در اینستاگرام دنبال کنید
۵. اکراه، اجبار یا سوءاستفاده از شرایط
اگر شخصی با تهدید، فشار یا استفاده از وضعیت خاص جسمی یا روانی موصی، متن وصیتنامه را دیکته کرده باشد، وصیت فاقد اعتبار است.
۶. وصیت برخلاف نظم عمومی
وصیت‌هایی که مخالف قانون، اخلاق یا حقوق وراث باشند قابل ابطال‌اند. مثلاً وصیت برای اموال غیرقانونی یا اموالی که متعلق به موصی نیست.
نمونه دادخواست ابطال وصیت نامه مازاد بر ثلث
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی …
با سلام
احتراماً به استحضار می‌رساند:
اینجانب نام و نام‌خانوادگی خواهان فرزند …، به‌عنوان یکی از وراث مرحوم نام موصی نسبت به وصیتنامه مورخ … معترض می‌باشم. وصیتنامه مذکور به‌صورت عادی تنظیم شده و بخشی از مفاد آن مربوط به اموالی است که بیش از ثلث ترکه مرحوم را شامل میشود. با توجه به اینکه مطابق مقررات قانون مدنی، وصیت زائد بر ثلث بدون موافقت وراث نافذ نمی‌باشد و هیچ‌گونه رضایت‌نامه یا اذن کتبی از سوی اینجانب و سایر وراث ارائه نشده، اجرای این قسمت از وصیتنامه از نظر قانونی امکان‌پذیر نیست.
دلایل اعتراض به شرح زیر است:
با سلام
احتراماً به استحضار می‌رساند:
اینجانب نام و نام‌خانوادگی خواهان فرزند …، به‌عنوان یکی از وراث مرحوم نام موصی نسبت به وصیتنامه مورخ … معترض می‌باشم. وصیتنامه مذکور به‌صورت عادی تنظیم شده و بخشی از مفاد آن مربوط به اموالی است که بیش از ثلث ترکه مرحوم را شامل میشود. با توجه به اینکه مطابق مقررات قانون مدنی، وصیت زائد بر ثلث بدون موافقت وراث نافذ نمی‌باشد و هیچ‌گونه رضایت‌نامه یا اذن کتبی از سوی اینجانب و سایر وراث ارائه نشده، اجرای این قسمت از وصیتنامه از نظر قانونی امکان‌پذیر نیست.
دلایل اعتراض به شرح زیر است:
۱. وصیت به مقدار بیشتر از ثلث:
طبق ماده ۸۴۳ قانون مدنی، وصیتنامه در بخش مازاد بر ثلث تنها زمانی قابل اجراست که وراث اجازه بدهند؛ در این پرونده چنین اجازه‌ای داده نشده است.
۲. عدم وجود رضایت وراث:
بر اساس محتویات پرونده، وراث هیچ‌گونه اعلام رضایت یا امضایی برای اجرای قسمت مازاد نداشته‌اند و حتی برخی از وراث نسبت به اصل وصیتنامه نیز معترض هستند.
۳. ابهام در ارزش‌گذاری اموال:
ترکه بر اساس گزارش اولیه کارشناسی، ارزشی بیش از آنچه در وصیت ادعا شده داشته و سهم مورد وصیت، عملاً بخش بزرگی از ترکه را شامل میشود که فراتر از حدود قانونی است.
۴. لزوم بررسی میزان دقیق ترکه و تعیین سهم مجاز:
برای تشخیص حدود ثلث، ارجاع پرونده به کارشناس رسمی ضروری است تا ارزش دقیق اموال مشخص شود و بخش غیرقابل اجرا تعیین گردد.
با توجه به دلایل فوق و مطابق مواد ۸۴۳، ۸۴۷ و سایر مقررات مرتبط قانون مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم به شرح خواسته تقدیم می‌گردد.
با توجه به دلایل فوق و مطابق مواد ۸۴۳، ۸۴۷ و سایر مقررات مرتبط قانون مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم به شرح خواسته تقدیم می‌گردد.
خواسته:
۱. ابطال و عدم اجرای بخش مازاد بر ثلث وصیتنامه مورخ …
۲. ارجاع امر به کارشناس رسمی جهت تعیین ارزش دقیق ترکه و مشخص شدن میزان ثلث
۳. صدور حکم بر غیرنافذ بودن وصیت در قسمت مورد اختلاف
۲. ارجاع امر به کارشناس رسمی جهت تعیین ارزش دقیق ترکه و مشخص شدن میزان ثلث
۳. صدور حکم بر غیرنافذ بودن وصیت در قسمت مورد اختلاف
دلایل و مستندات:
- وصیتنامه عادی مورخ …
- گزارش اولیه ارزش‌گذاری اموال (در صورت وجود)
- استشهادیه وراث
- مواد ۸۴۳ و ۸۴۷ قانون مدنی
- سایر اسناد و مدارک پرونده
مشخصات خواهان:
نام: …
نام‌خانوادگی: …
نشانی: …
شماره تماس: …
نام‌خانوادگی: …
نشانی: …
شماره تماس: …
مشخصات خواندگان:
۱. …
۲. …
سایر وراث یا افراد ذی‌نفع
محل امضا
امضا – تاریخ
۲. …
سایر وراث یا افراد ذی‌نفع
محل امضا
امضا – تاریخ
جدول مهمترین دلایل ابطال وصیتنامه
| دلیل ابطال | توضیح |
|---|---|
| نبود اهلیت | عدم سلامت عقل، بیهوشی، جنون یا تحت‌تأثیر دارو بودن |
| جعل | خط ناهماهنگ، امضا غیرواقعی، دستکاری متن |
| فقدان شرایط قانونی | نبود تاریخ یا امضا، عدم دست‌نویسی در وصیتنامه عادی |
| مازاد بر ثلث | وصیت بیشتر از حد مجاز قانونی بدون اجازه وراث |
| اکراه یا اجبار | تهدید به امضا، فشار روانی یا سوءاستفاده از وضعیت موصی |
| وصیت بر مال غیر | وصیت نسبت به اموالی که به موصی تعلق ندارد |
نقش وکیل دادگستری در دعاوی ابطال وصیتنامه
دعاوی ابطال وصیتنامه از حساس‌ترین شاخه‌های امور ارث هستند، زیرا معمولاً همراه با اختلافات خانوادگی، ادعاهای احساسی و پیچیدگی‌های فنی در کارشناسی خط و امضا است. یک وکیل دادگستری متخصص در این حوزه می‌تواند:
- دادخواست دقیق و مستند تنظیم کند
- لایحه دفاعیه ابطال وصیت نامه را متناسب با پرونده آماده کند
- مدارک کافی برای اثبات ادعا یا رد ادعای طرف مقابل جمع‌آوری کند
- در کمیسیون‌های کارشناسی و جلسه رسیدگی، دفاع مستدل ارائه دهد
- از حقوق وراث یا موصی‌له به بهترین شکل حمایت کند
گروه حقوقی آساک با شماره تماس 09021146317 سال‌هاست در پرونده‌های ارث، وصیت و دعاوی اعتراض به وصیت نامه فعالیت تخصصی دارد و امکان ارائه مشاوره حقوقی فوری نیز وجود دارد.
نمونه دادخواست ابطال وصیت نامه عادی
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی …
با سلام
اینجانب نام و نام‌خانوادگی خواهان فرزند … به نشانی …، به‌عنوان یکی از وراث مرحوم نام موصی به استحضار می‌رسانم:
مورث اینجانب در تاریخ … فوت نموده است. پس از فوت وی، برگه‌ای تحت عنوان «وصیتنامه عادی» مورخ … ارائه گردیده که از نظر اینجانب فاقد شرایط قانونی برای اعتبار و اجراست. دلایل این ادعا به شرح زیر است:
با سلام
اینجانب نام و نام‌خانوادگی خواهان فرزند … به نشانی …، به‌عنوان یکی از وراث مرحوم نام موصی به استحضار می‌رسانم:
مورث اینجانب در تاریخ … فوت نموده است. پس از فوت وی، برگه‌ای تحت عنوان «وصیتنامه عادی» مورخ … ارائه گردیده که از نظر اینجانب فاقد شرایط قانونی برای اعتبار و اجراست. دلایل این ادعا به شرح زیر است:
۱. عدم احراز صحت امضا و خط:
وصیتنامه منتسب به مورث بوده اما با توجه به تفاوت‌های آشکار در امضا و سبک نگارش، اصالت آن محل تردید جدی است. لذا تقاضای ارجاع به کارشناسی رسمی خط و امضا را دارم.
۲. عدم وجود شرایط صحت در زمان تنظیم وصیت:
طبق مدارک پزشکی موجود، موصی در برهه زمانی نزدیک به تاریخ تنظیم وصیتنامه دچار مشکلات جسمی و شناختی بوده و توانایی تصمیم‌گیری مستقل و اراده آزاد نداشته است.
۳. وصیت به میزان بیشتر از ثلث ترکه:
مطابق ماده ۸۴۳ قانون مدنی، وصیت زائد بر ثلث بدون اجازه وراث نافذ نیست. در مورد حاضر، مقدار قابل توجهی از اموال بیش از ثلث است و هیچ‌یک از وراث نسبت به اجرای آن رضایت نداده‌اند.
۴. وجود ایرادات شکلی:
در متن وصیتنامه اختلاف تاریخ، خط‌خوردگی و اضافه‌نویسی دیده میشود که با اصول وصیتنامه عادی منطبق نیست و صحت سند را مخدوش میکند.
با توجه به مراتب فوق و نظر به مواد ۸۲۶، ۸۳۶، ۸۳۷، ۸۴۳ و ۸۴۷ قانون مدنی و ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی، صدور حکم به شرح خواسته تقاضا میشود.
با توجه به مراتب فوق و نظر به مواد ۸۲۶، ۸۳۶، ۸۳۷، ۸۴۳ و ۸۴۷ قانون مدنی و ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی، صدور حکم به شرح خواسته تقاضا میشود.
خواسته:
۱. صدور حکم ابطال وصیتنامه عادی مورخ …
۲. دستور ارجاع امر به کارشناس رسمی خط و امضا
۳. صدور دستور تحقیق و بررسی در خصوص وضعیت جسمی و روانی موصی در زمان تنظیم وصیت
۲. دستور ارجاع امر به کارشناس رسمی خط و امضا
۳. صدور دستور تحقیق و بررسی در خصوص وضعیت جسمی و روانی موصی در زمان تنظیم وصیت
دلایل و مستندات:
- نظریه پزشکی قانونی (در صورت وجود)
- مدارک پزشکی مربوط به وضعیت سلامت موصی
- استعلام و گزارش کارشناسی خط و امضا
- گواهی فوت
- استشهادیه شهود (در صورت وجود)
- سایر مستندات مورد نیاز
مشخصات طرفین:
خواهان:
نام: …
نام‌خانوادگی: …
نشانی: …
خواندگان:
۱. …
۲. …
وراث یا اشخاص ذی‌نفع
محل امضا
امضا – تاریخ
نام: …
نام‌خانوادگی: …
نشانی: …
خواندگان:
۱. …
۲. …
وراث یا اشخاص ذی‌نفع
محل امضا
امضا – تاریخ
.jpg)
نمونه‌های کاربردی در دعاوی وصیتنامه
هرچند در این مقاله نمونه واقعی ارائه نمی‌شود، اما در عمل اغلب دعاوی با این موضوعات مطرح میشود:
- درخواست کارشناسی خط برای بررسی جعلیت
- اعتراض وراث به وصیتنامه عادی به‌دلیل فقدان شرایط لازم
- ارائه نمونه رای ابطال وصیت نامه برای استناد
- طرح اعتراض به وصیت نامه مازاد بر ثلث
- اختلاف بر سر اعتبار وصیتنامه خودنوشت بدون تاریخ
- استناد به رای وحدت رویه تنفیذ وصیت نامه در موارد اختلافی
این موارد نشان می‌دهد که وصیتنامه تنها یک نوشته ساده نیست و کوچک‌ترین ایراد ممکن است سرنوشت کل ترکه را تغییر دهد.
مراحل اقدام برای ابطال وصیتنامه
۱. جمع‌آوری مدارک و ارزیابی اعتبار وصیتنامه
۲. مشاوره حقوقی با وکیل متخصص
۳. تنظیم دادخواست یا لایحه دفاعیه
۴. ارجاع به کارشناسی خط، امضا یا پزشکی قانونی
۵. برگزاری جلسات رسیدگی در دادگاه
۶. صدور حکم نهایی و اجرای حکم
در این مسیر استفاده از مشاوره حقوقی تخصصی اهمیت زیادی دارد، زیرا یک اشتباه کوچک ممکن است حق وراث را از بین ببرد.
۲. مشاوره حقوقی با وکیل متخصص
۳. تنظیم دادخواست یا لایحه دفاعیه
۴. ارجاع به کارشناسی خط، امضا یا پزشکی قانونی
۵. برگزاری جلسات رسیدگی در دادگاه
۶. صدور حکم نهایی و اجرای حکم
در این مسیر استفاده از مشاوره حقوقی تخصصی اهمیت زیادی دارد، زیرا یک اشتباه کوچک ممکن است حق وراث را از بین ببرد.
نمونه رای ابطال وصیت نامه
پرونده کلاسه: ۹۹۰۹۹۸۲۱
شماره دادنامه: ۱۴۰۱/۳۲۵
مرجع رسیدگی: شعبه ۱۲ دادگاه عمومی حقوقی تهران
خواهان: م. الف.
خواندگان: ۱. الف. الف. ۲. م. ب.
خواسته: ابطال وصیتنامه عادی
شماره دادنامه: ۱۴۰۱/۳۲۵
مرجع رسیدگی: شعبه ۱۲ دادگاه عمومی حقوقی تهران
خواهان: م. الف.
خواندگان: ۱. الف. الف. ۲. م. ب.
خواسته: ابطال وصیتنامه عادی
رأی دادگاه
خواهان به‌موجب دادخواست تقدیمی مدعی شده است که وصیتنامه عادی مورخ ۱۳۹۸/۰۹/۲۲ منتسب به مورث ایشان «ح. الف.» فاقد شرایط قانونی بوده و در زمان تنظیم سند، موصی از سلامت جسمی و روانی کافی برخوردار نبوده است. همچنین طبق ادعای خواهان، بخش قابل‌توجهی از وصیت، بیش از ثلث اموال بوده و وراث نسبت به آن رضایتی اعلام نکرده‌اند. خواهان ضمن استناد به نظریه پزشکی قانونی و گزارش کارشناسی خط و امضا، تقاضای ابطال وصیتنامه فوق را مطرح نموده است.
دادگاه پس از بررسی اوراق و محتویات پرونده و با توجه به دلایل زیر چنین نظر می‌دهد:
۱. مطابق نظریه قطعی پزشکی قانونی، موصی در مقطع زمانی ذکرشده دچار زوال حافظه و کاهش شدید قدرت تصمیم‌گیری بوده است به‌گونه‌ای که توانایی تشخیص و اراده مستقل نداشته است.
۲. نظریه کارشناسی رسمی دادگستری در رشته خط و امضا، دلالت بر این دارد که بخش‌هایی از متن وصیتنامه توسط شخص دیگری نگارش شده و امضا نیز از نظر کارشناسی دچار تردید جدی است.
۳. بخش قابل توجهی از وصیت، بیش از میزان مجاز قانونی یعنی ثلث ترکه بوده و مطابق ماده ۸۴۳ قانون مدنی، اجرای قسمت مازاد بدون موافقت وراث نافذ نیست. وراث نیز رضایتی مبنی بر تنفیذ قسمت مازاد ارائه نکرده‌اند.
وصیتنامه فاقد تاریخ صحیح و کامل است و در بخش تاریخ، خط خوردگی مشاهده میشود که با قواعد شکلی وصیتنامه عادی مغایرت دارد.
با عنایت به مجموع دلایل فوق، دادگاه دعوای خواهان را وارد تشخیص داده و مستنداً به مواد ۸۲۶، ۸۳۶، ۸۳۷، ۸۴۳ و ۸۴۷ قانون مدنی و ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی، حکم بر ابطال وصیتنامه عادی مورخ منتسب به مورث صادر و اعلام می‌نماید.
رأی صادره حضوری است و ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم محترم تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.
رئیس شعبه ۱۲ دادگاه عمومی حقوقی تهران
۲. نظریه کارشناسی رسمی دادگستری در رشته خط و امضا، دلالت بر این دارد که بخش‌هایی از متن وصیتنامه توسط شخص دیگری نگارش شده و امضا نیز از نظر کارشناسی دچار تردید جدی است.
۳. بخش قابل توجهی از وصیت، بیش از میزان مجاز قانونی یعنی ثلث ترکه بوده و مطابق ماده ۸۴۳ قانون مدنی، اجرای قسمت مازاد بدون موافقت وراث نافذ نیست. وراث نیز رضایتی مبنی بر تنفیذ قسمت مازاد ارائه نکرده‌اند.
وصیتنامه فاقد تاریخ صحیح و کامل است و در بخش تاریخ، خط خوردگی مشاهده میشود که با قواعد شکلی وصیتنامه عادی مغایرت دارد.
با عنایت به مجموع دلایل فوق، دادگاه دعوای خواهان را وارد تشخیص داده و مستنداً به مواد ۸۲۶، ۸۳۶، ۸۳۷، ۸۴۳ و ۸۴۷ قانون مدنی و ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی، حکم بر ابطال وصیتنامه عادی مورخ منتسب به مورث صادر و اعلام می‌نماید.
رأی صادره حضوری است و ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم محترم تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.
رئیس شعبه ۱۲ دادگاه عمومی حقوقی تهران
تاثیر رای وحدت رویه در دعاوی وصیتنامه
رای وحدت رویه تنفیذ وصیت نامه در برخی اختلافات راهگشاست؛ زیرا تکلیف دادگاه‌ها را در تفسیر برخی مواد قانونی روشن میکند. استناد به رأی وحدت رویه زمانی اهمیت دارد که دادگاه‌های بدوی یا تجدیدنظر در برداشت از قانون اختلاف نظر داشته باشند. وکلای گروه حقوقی آساک همواره این آرای مهم را در پرونده‌های مرتبط بررسی می‌کنند تا بهترین دفاع ممکن ارائه شود.
شرایط ابطال وصیت نامه عادی
ابطال وصیتنامه عادی زمانی مطرح میشود که وراث یا ذی‌نفعان نسبت به صحت، اصالت یا مفاد وصیتنامه تردید داشته باشند. قانون برای اعتبار وصیتنامه عادی شروط مشخصی تعیین کرده است و هرگاه این شرایط رعایت نشده باشد، دادگاه می‌تواند حکم به بی‌اعتباری یا عدم نفوذ آن بدهد. مهمترین شرایطی که موجب ابطال وصیتنامه عادی میشود به شرح زیر است:
عدم احراز صحت امضا یا خط موصی
وصیتنامه عادی معمولاً به‌خط یا امضای خود موصی است.
هرگاه:
هرگاه:
- امضا مشکوک باشد
- خط با نوشته‌های دیگر موصی تطابق نداشته باشد
- آثار جعل، دستکاری یا اضافه‌نویسی دیده شود
دادگاه با ارجاع به کارشناسی رسمی خط و امضا، می‌تواند وصیتنامه را بی‌اعتبار اعلام کند.
عدم وجود اهلیت و قصد در زمان تنظیم وصیت
وصیتنامه زمانی معتبر است که موصی:
- دارای سلامت عقلانی
- آگاهی نسبت به ماهیت عمل حقوقی
- و اختیار و اراده آزاد
باشد.
اگر در زمان تنظیم وصیتنامه، موصی دچار بیماری‌هایی مانند زوال حافظه، آلزایمر، اختلال حواس، بیهوشی، یا وابستگی دارویی بوده باشد، وصیتنامه از اعتبار ساقط میشود.
وصیت بیش از ثلث بدون اجازه وراث
طبق ماده ۸۴۳ قانون مدنی:
- موصی فقط تا یکسوم اموال خود را می‌تواند وصیت کند.
- اگر وصیتنامه مازاد بر ثلث باشد، نیاز به اجازه وراث دارد.
- در صورت عدم رضایت وراث، دادگاه آن بخش را باطل یا غیرنافذ اعلام میکند.
یکی از رایج‌ترین دلایل ابطال وصیتنامه همین مورد است.
نبود تاریخ یا وجود ابهام در آن
وصیتنامه عادی باید تاریخ دقیق داشته باشد.
اگر:
اگر:
- تاریخ نداشته باشد
- تاریخ مخدوش یا خط‌خورده باشد
- یا دو تاریخ متفاوت در متن وجود داشته باشد
این مسئله از نظر دادگاه موجب تردید در صحت سند میشود.
.jpg)
وجود اجبار، تهدید یا نفوذ ناروا
هرگونه فشار روانی، اجبار یا سوءاستفاده از وضعیت جسمی و روحی موصی می‌تواند باعث ابطال وصیتنامه شود.
مثل مواردی که:
مثل مواردی که:
- شخصی موصی را وادار به نوشتن وصیتنامه کرده باشد
- یا از وابستگی مالی و احساسی موصی سوءاستفاده شده باشد
نبود شرایط شکلی وصیتنامه عادی
اگر وصیتنامه:
- ناخوانا
- چندنفره
- دارای الحاقات نامشخص
- یا فاقد امضای موصی
باشد، ارکان اعتبار وصیت از بین می‌رود و امکان ابطال فراهم میشود.
اثبات بی‌اعتباری از طریق شهادت یا اسناد پزشکی
در بسیاری از پرونده‌ها، شهادت شهود یا مدارک پزشکی نشان می‌دهد:
- موصی در زمان تنظیم وصیت هوشیار نبوده
- وصیتنامه بعداً نوشته شده و به موصی نسبت داده شده
- یا کسی غیر از موصی متن را نوشته و او فقط امضا کرده است
در این موارد نیز دادگاه رأی به ابطال می‌دهد.
پرسش‌های متداول درباره ابطال وصیتنامه
جمع‌بندی
شرایط ابطال وصیت نامه در قانون ایران مجموعه‌ای از احکام شکلی و ماهوی است که رعایت نکردن آن‌ها می‌تواند وصیت را فاقد اعتبار کند. وراث در صورتی که نسبت به اصالت یا قانونی بودن وصیتنامه تردید داشته باشند، حق طرح دعوا و اعتراض دارند و با کمک وکیل متخصص میتوانند مسیر دادرسی را با دقت طی کنند. گروه حقوقی آساک با شماره 09021146317 آماده ارائه مشاوره حقوقی، بررسی مدارک و پیگیری پرونده‌های مرتبط است. توجه به شرایط ابطال وصیت نامه باعث میشود حقوق وراث حفظ شده و از بروز اختلافات شدید جلوگیری شود.
نظرات
ارسال نظر