تاخیرات در قرارداد پیمان مدیریت

asaklaw.com

تأخیر پیمان یکی از مواردی است که باعث اختلاف و طرح دعاوی در قراردادهای پیمانکاری می شود. ابتدا به توضیحی خلاصه از قرارداد پیمانکاری اکتفا می کنیم، قراردادهای پیمانکاری، قراردادهای هستند که به موجب آن کارفرما انجام عمل خاصی را، در یک بازه ی زمانی تعیین شده، تحت شرایطی خاص به پیمان کار واگذار میکند در این قسمت ذکر دو نکته الزامی می باشد:

پیمانکار می تواند شخص حقوقی یا حقیقی باشد و کارفرما شخصی حقوقی است.

کارفرما با استناد به ماده 6 شرایط عمومی پیمان، می تواند برای خود نمایندگان و جانشینانی را اتخاذ کند و از منظر قانونی صحیح می باشد و پیمان کار نیز با استناد ماده 7 شرایط عمومی پیمان هم از این حق امتیاز برخوردار می باشد.

جهت عضویت در کانال تلگرام آساک کلیک کنید

بررسی تاخیرات پیمان توسط کارفرما یا پیمانکار به‌ منظور استفاده از تجربه و دانشی که در طول اجرای پروژه حاصل می‌شود، می‌تواند در پروژه‌های مشابه بعدی مورد استفاده قرار گیرد. به‌ویژه به این دلیل که پروژه‌ها در نقاط مختلف اجراء می‌شوند بسیاری از عوامل اجرای پروژه در سطوح مختلف عوض می‌شود و باید دانش و تجربه‌ای که در طول پروژه در قسمت‌های مختلف توسط عوامل اجراء در همه سطوح حاصل شده است، مستند و مدیریت شود. در این صورت است که می‌توان با استفاده از تجربیات گذشته از رخ دادن موارد مشابه در آینده جلوگیری کرد.

در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است:

• تاخیرات در قرارداد پیمان مدیریت
• تاخیرات مجاز پیمان
• عوامل ایجاد تاخیرات پیمان
• مستندات مورد نیازجهت تهیه لایحه تاخیرات
• تاخیرات مجاز پیمانکار
• بخشنامه تاخیرات پیمان
• موارد مهم در محاسبه تاخیرات پرداخت صورت وضعیت
• محاسبه تاخیرات در پرداخت صورت وضعیت‌ها
• نحوه محاسبه تمدید مهلت پیمان
• نحوه محاسبه تمدید مدت بدلیل تاخیر در پیش پرداختها
• موارد ضروری در محاسبه تاخیرات پیمانکاری
• وکیل متخصص امور پیمانکاری گروه حقوقی آساک

تاخیرات در قرارداد پیمان مدیریت

تأخیر پیمان به زمانی اطلاق می‌شود که با محاسبه‌ی تقاضل زمان پایان واقعی و پایان قراردادی پیمان به دست می‌آید. تأخیرات پیمان شامل تأخیرات مجاز و تأخیرات غیرمجاز می باشند.

تأخیرات غیر مجاز: تأخیرات ناشی از قصور پیمانکار، مانند تعلل در انجام فعالیت‌ها در زمان برنامه‌ریزی شده یا تاخیر در شروع یا پایان فعالیت‌ها.

تأخیرات مجاز: تأخیرات ناشی از قصور کارفرما، مانند تغییر نقشه‌های اجرایی و ابلاغ دستورکارهای جدید.

سئوالی که در اینجا وجود دارد این است که آیا شرایط نامناسب جوی و تعطیلات رسمی خارج از اختیارات طرفین به وجود میاید شامل تأخیرات مجاز در قرارداد پیمانکاری است؟

در این موارد باید در قرارداد تمهیداتی لحاظ شود که آیا موارد ذکر شده تاخیر مجاز محاسبه میشود یا نه. سهم تأخیرات و اعمال تأثیر تآخیر مجاز در برنامه موجب اصلاح مبنای محاسبه پیشرفت می باشد. تأخیرات غیرمجاز از کسر تأخیرات مجاز از کل تأخیرات به دست می‌آید و آنچه محل بحث میان کارفرما و پیمانکار است میزان و تأثیر تاخیرات مجاز در برنامه زمانبندی می‌باشد.

تاخیرات مجاز پیمان

تاخیرات مجاز پیمان براساس زمان به وجود آمدن تأخیر :

• تأخیرات پیمانی که تاریخ تاثیر آن مستقل از زمان وقوع تاخیرات می باشد. مثال: افزایش حجم کار
• تأخیراتی که تاریخ تاثیرشان وابسته به زمان وقوع آنهاست.مثال: تغییر نقشه های اجرایی

عوامل ایجاد تاخیرات تاخیرات در قرارداد پیمان مدیریت

• مشکلاتی که از طرف پیمانکار به وجود میاید.
• براورد نشدن صحیح مقدار و حجم فعالیت اجرایی پروژه پیمانکاری
• براورد نشدن دقیق . مناسب منابع انشانی و تجهیزات مورد نیاز اجرای پروژه
• عدم برنامه زمان بندی نامناسب با منابع مورد نیاز پروژه
• اجرایی نبودن برنامه زمان بندی
• کنترل نداشتن به مواد و مصالح مصرفی

• نداشتن اطلاع کافی در مورد خسارات ناشی از تاخیرات پیمان در پروژه
• مشکلاتی که از طرف کارفرما و مهندس مشاور به وجود میاید.
• تغییر محدوده کاری
• تاخیر در پرداخت پیش پرداخت و صورت وضعیت‌ها
• تاخیر در ارسال نقشه‌ها و دستور کارها
• تغییرات فنی گسترده در زمان انجام پروژه‌ها
• عدم تامین به موقع مواد و مصالح مورد نیاز پیمانکار از سوی کارفرما

ادامه

• مشکلات و مسائل مربوط به قرارداد و عدم تناسب زمان انعقاد شده در قرارداد با حجم کاری و زمانی پروژه
• توجه نکردن به شرایط درست انتخاب شرکت پیمانکار به تناسب حجم کاری
• مستندات مورد نیازجهت تهیه لایحه تاخیرات
• قرارداد و موفقتنامه‌ها
• نامه‌های ارسالی به مشاور و کارفرما در طول پروژه
• نامه‌های دریافتی از سوی مشاور و کارفرما دال بر ایجاد تاخیر
• صورت جلسه‌های کارگاهی تایید شده مشاور و یا کارفرما
• گزارش‌های ادواری تایید شده توسط مشاور و یا کارفرما
• اوراق و مکاتبات درخواست مصالح و برگه‌های تحویل از سوی کارفرما
• نامه‌های ارسالی در خصوص صورت وضعیت و نامه تایید آن به همراه روکش صورت وضعیت
• نامۀ درخواست پیش پرداخت و تسلیم ضمانت‌نامه بانکی
• چک‌های دریافت‌شده و اسناد حسابداری

تاخیرات مجاز پیمانکار

بعد از تسلط کامل بر موضوع و ماهیت پروژه و شرایطی که بر قرارداد پیمان حاکم است برای تهیه لایحه تاخیرات، اولین قدم این است که عواملی که باعث تاخیرات از طرف پیمانکار شده است مورد بررسی قرار گیرد.

عواملی که باعث تاخیرات مجاز از سوی پیمانکار می شود شامل موارد ذیل است:

• تغییر در محدوده کاری پروژه توسط کارفرما و افزایش حجم کاری.
• تغییر در نقشه‌های اجرایی، دستور کارها و شرایط کاری توسط کارفرما.
• تاخیر در تحویل زمین، ابلاغ و ارسال نقشه‌ها، دستور کار‌ها، مدارک فنی.
• تاخیر در تحویل مواد و مصالحی که تامین آن در تعهد کارفرما می‌باشد.
• بروز حوادث غیر مترقبه مانند سیل، زلزله.
• عدم تهیه مصالح مورد تعهد پیمانکار به دلیل محدودیت در قوانین به وجود آمده است.
• تعلیق از طرف کارفرما.
• عدم پاسخگویی به تعهدات مالی از سوی کارفرما.
• مواردی که از حیطه قصور و اختیارات پیمانکار خارج است.

بخشنامه تاخیرات در قرارداد پیمان مدیریت

یر آن‌ها بر مسیر بحرانی پروژه، با جا به جا شدن پایان پروژه میزان تاخیر به وجود آمده مشخص می‌شود. یکی عوامل بسیار مهم در محاسبه مدت زمان تاخیرات فنی، نحوه نگارش و تهیه برنامه زمان‌بندی می‌باشد.بعد از تهیه لایحه تاخیرات و ارائه مستندات، تاخیرات مالی پروژه را براساس فرمول ها ونحوه محاسبه بخشنامه شماره 5090 و 1300 سازمان برنامه و بودجه تعیین می شود. برای محاسبه تاخیرات فنی، عوامل ایجاد تاخیر در برنامه زمان‌بندی منظور می شود و با احتساب هم‌پوشانی این عوامل و میزان تاث

موارد مهم در محاسبه تاخیرات پرداخت صورت وضعیت

برای محاسبه تأخیرات در خصوص پرداخت صورت وضعیت باید مواردی را بدانیم.

• مدت تمدید، عبارتست از تعداد روزهایی که به مدت اولیه پیمان اضافه میشود.
• مبلغ صورت وضعیت، عبارتست از مبلغ ناخالص کارکرد صورت وضعیتی که درپرداخت آن تاخیر شده است.
• دوره صورت وضعیت، عبارتست از فاصله زمانی تاریخ تسلیم صورت وضعیت مورد محاسبه و صورت وضعیت ما قبل آن به کارفرما بر حسب روز.
• مدت اولیه قرارداد، عبارت از مدتی است که در پیمان به عنوان مدت پیمان ثبت شده باشد. این مدت به روز تبدیل شده و در رابطه باال اعمال می شود.
• مبلغ اولیه پیمان، عبارتست از مبلغی که در پیمان به عنوان مبلغ پیمان ثبت شده باشد.
• مدت تاخیر در پرداخت، عبارت است از فاصله زمانی بین تاریخ واقعی پرداخت و تاریخ پرداخت براساس پیمان.
• تاریخ پرداخت طبق پیمان، در مورد صورت وضعیتهای موقت عبارتست از 10 روز بعد از تاریخ تسلیم صورت وضعیت به کارفرما.

محاسبه تاخیرات در پرداخت صورت وضعیت‌ها

از آنجایی که در مواردی مطالبات پیمانکاران در مدت ضرب الاجل مقرر در شرایط عمومی پیمان پرداخت نشده است و برمبنای بند (ج) از ماده 20 شرایط عمومی پیمان این تاخیر می تواند موجب تمدید مدت پیمان باشد، برای محاسبه این مدت از روش زیر استفاده می شود:

نحوه محاسبه تمدید مهلت پیمان

• مرحله اول : مبلغ صورت وضعیت را بر دوره صورت وضعیت تقسیم.
• مرحله دوم : مدت اولیه پیمان بر مبلغ اولیه پیمان تقسیم.
• مرحله سوم : حاصل تقسیم مرحله اول و دوم را در مدت تاخیر در پرداخت ضرب میشود.
• عدد حاصل از مرحله سوم را در عد697/0ضرب کرده و حاصل مهلت تمدید پیمان می باشد.

نحوه محاسبه تمدید مدت بدلیل تاخیر در پیش پرداختها

هرگاه در پرداخت پیش پرداختها تاخیری رخ داده باشد مدت زمانی که از این بابت به مدت قرار داد اضافه میشود به شرح زیر محاسبه میگردد.

1-در صورتیکه در پرداخت قسط اول پیش پرداخت تاخیر شده باشد مدت تمدید از رابطه زیر محاسبه می شود:

-مدت تاخیر در پرداخت در عدد 9/0 ضرب شده عدد به دست آمده مدت تمدید پیمان می باشد.

2-در صورتیکه در پرداخت اقساط بعدی تاخیری رخ داده باشد مدت تمدید از رابطه زیرمحاسبه می شود.

-مرحله اول: مبلغ کل کارکرد آخرین صورت وضعیت را بر تفاضل تاریخ آخرین صورت وضعیت و تاریخ دریافت اولین پیش پرداخت تقسیم میشود.

-مرحله دوم: مدت اولیه پیمان بر مبلغ اولیه پیمان تقسیم میشود.

-مرحله سوم: عدد بدست آمده از مرحله اول و مرحله دوم را در مدت تاخیر در پرداخت ضرب میشود. عدد بدست آمده مدت تمدید پیمان در این مرحله می باشد.

منظور از آخرین صورتوضعیت، آخرین صورت وضعیت قبل از تسلیم ضمانتنامه است.

-مدت تاخیر در پرداخت، عبارتست از فاصله زمانی بین تاریخ واقعی پرداخت و 10 روز پس از تاریخ تسلیم ضمانتنامه مربوطه به کارفرما.

موارد ضروری در محاسبه تاخیرات پیمانکاری

-در صورتیکه در پرداخت چند صورت وضعیت و پیش پرداخت تاخیرهایی رخ داده باشد مدت تمدید پیمان عبارت است از مجموع مدتهاي تمدیدي كه براي هر مورد بدست آید. روشهای محاسباتی تاخیر پیمان که بیان شده است، در حالتهایی که در یک مقطع زمانی معین چند فقره مطالبات پیمانکار پرداخت نشده باشد مورد استفاده قرار می گیرد. در این حالتها مجموع مدت تمدید از مدت زمان واقع بین اولین تاریخ پرداخت طبق پیمان و تاریخ واقعی آخرین پرداخت در مقطع مورد عمل بیشتر نیست.

در صورتیکه یك صورت وضعیت در چند قسط پرداخت شده باشد، هر یك از اقساط یك صورت وضعیت تلقی شده و جمع تاخیرات حاصل از آنها به عنوان مدت تمدید ناشی از تاخیر در پرداخت آن صورت وضعیت تلقی می شود. در این حالت به جای حاصل ضرب، ( مبلغ صورت وضعیت ×616/1 ) مبالغ خالص دریافتی پیمانکار در هر قسط منظور می شود.

در صورتیکه پیمانكار وام یا پیش پرداختی غیر از آنچه در قرارداد پیش بینی و مشخص شده است دریافت كرده باشد مبلغ دریافتی از این بابت به عنوان خالص دریافتی پیمانكار و بابت صورت وضعیتهاي بعد از دریافت این وامها تلقی می شود. مادام كه جمع مبالغ خالص قابل پرداخت صورت وضعیتهاي بعدي به این مبلغ نرسیده باشد تمدید مدت ناشی از تاخیر پرداخت احتمالی این صورت وضعیتها بی اثر تلقی می شود.

همان طور که آگاه هستید در سطح کشور برخی از پروژه های عمرانی با مشکلاتی مواجه می باشند که از جمله آنها عبارت اند از:

ماده 30 شرایط عمومی پیمان:

در صورتی که طبق بندهای الف و ج ماده 29، مبلغ پیمان تغییر کند.
هر گاه به دستور کارفرما یا مهندس مشاور ، نقشه های اجرایی با مشخصات فنی تغییر اساسی کند.
هر گاه کارفرما در تحویل کارگاه، ابلاغ دستور کارها یا نقشه ها و تحویل مصالحی که تهیه آنها به عهده ی اوست، تغییر کند. تغییر در ابلاغ دستور کارها و نقشه ها به شرطی مشمول این بند است که پیمانکار با توجه به برنامه زمانی تفصیلی، آنها را از مهندس مشاور درخواست کرده باشد.
اگر در تحویل مصالحی که فروش آنها لزوماً باید با حواله کارفرما صورت گیرد تاخیر ایجاد شود، به شرطی که پیمانکار با توجه به برنامه زمانی تفصیلی برای تهیه آنها به موقع اقدام کرده باشد .
در موارد حوادث قهری و همچنین در موارد مربوط به کشف اشیای عتیقه و آثار تاخیری که در موارد 26 و 43 پیشبینی شده است.
هر گاه محدودیت برای ورود مصالح و تجهیزات طبق بند د ماده 20 پیش آید.
در صورتی که کار طبق ماده 49 به تعلیق درآید.
در صورتی که قوانین و مقررات جدیدی وضع شود که در تغییر مدت اجرای کار موثر باشد.
هر گاه کارفرما نتواند تعهدات مالی خود را در موعدهای درج شده در اسناد و مدارک پیمان انجام دهد. موارد دیگری که به تشخیص کارفرما خارج از قصور پیمانکار باشد.

ب– اگر وقوع برخی از موارد درج شده در بند الف، موجب کاهش مدت پیمان شود، مهندس مشاور با کسب نظر پیمانکار ، کاهش مدت پیمان را تضمین میکند و مراتب را برای اتخاذ تصمیم به کارفرما گزارش می نماید ، و سپس نتیجه تصمیم کارفرما را به پیمانکار ابلاغ می کند.
-تاخیرات در قرارداد پیمان مدیریت-
ج– در پایان مدت اولیه پیمان یا هر تمدید مدت پیمان، اگر کار به اتمام نرسیده باشد، مهندس مشاور با کسب نظر پیمانکار و با توجه به موارد تعیین شده در بند الف علل تاخیر کار را بررسی میکند و میزان مدت مجاز و غیر مجاز آن را با توافق پیمانکار تعیین مینماید و نتیجه را به کارفرما گزارش میکند، و سپس نظر کارفرما را در مورد میزان مجاز یا غیر مجاز تاخیر کار به پیمانکار اعلام میکند و معادل مدت تاخیر مجاز ، مدت پیمان را تمدید مینماید .

د -در اجرای مفاد این ماده برای تمدید مدت پیمان تاخیرهای همزمان ناشی از عوامل مختلف درج شده در بند الف ، فقط یک بار محاسبه میشود.
ه– در اجرای مفاد این ماده ، اگر پیمانکار با مهندس مشاور توافق نداشته باشد یا نسبت به تصمیم کارفرما معترض باشد، طبق نظر کارفرما عمل میشود و پیمانکار میتواند براساس ماده 53 برای حل مسئله اقدام نماید.
ماده فوق که در رابطه با تاخیرات قرارداد پیمانکاری است و هر یک از بندهای این ماده تاخیرات احتمالی در قراردادهای پیمانکاری را به صورت جداگانه بیان کرده است .
به منظور رسیدگی به تاخیرات قراردادهای پیمانکاری دو منبع وجود دارد 1 – ماده 30 شرایط عمومی پیمان و 2 – بخشنامه شماره 5090 که تالیف شده در تاریخ 02/09/1360 که به منظور تحلیل هر کدام از این منابع باید مهارت کافی را داشت.

چه زمانی باید نسبت به تهیه لایحه تاخیرات اقدام کرد ؟

3– تأخیر در اتمام کار به مدت بیش از یک چهارم مدت پیمان با توجه به ماده 30.

4– عدم شروع کار پس از رفع وضعیت قهری موضوع ماده 43 و ابلاغ شروع کار از سوی کارفرما.

در هر یک از موارد فوق تاخیرات صورت گرفته از سوی پیمانکار باعث فسخ قرارداد از ناحیه ی کارفرما می شود.

تاخیرات صورت گرفته از ناحیه پیمانکار که دلایل قانع کننده ای برای این تاخیرات وجود ندارد پیمانکار باید خسارت هایی را متحمل شود که این خسارت ها در ماده 50 شرایط عمومی پیمان (هزینه ی تسریع کار، خسارت تاخیر کار ) ذکر شده است.

و در نهایت تاخیرات صورت گرفته از ناحیه ی پیمانکار موجب عدم رضایت کارفرما و همچنین مهندس مشاور می شود و ممکن است پیمان کار را به منظور جبران این تاخیرات تحت فشار گذارند و همچنین در آینده قرارداد های جدیدی را با پیمانکار منعقد نکنند.

-نحوه ی تنظیم لایحه ی تاخیرات در قراردادهای پیمانکاری-

کارفرما و مهندس مشاور به منظور تهیه ی لایحه تاخیرات قرارداد های پیمانکاری میبایست اسناد و مدارکی را تهیه نمایند که عبارت است از : ابتدا قرارداد پروژه که میان پیمانکار و کارفرما بسته شده است ، به همراه آخرین وضعیت پیشرفت پروژه که میتواند به صورت عکس، جدول و یا نمودار باشد، و در آخر تاریخ نهایی پروژه که کارفرما و پیمان کار برای تحویل پروژه به توافق رسیده بودند .

برای مثال: تاخیرات مالی صورت گرفته از ناحیه کارفرما یا مهندس مشاور در پرداخت صورت وضعیت یا پیش پرداخت یا تاخیرات آنها در تحویل دادن نقشه ها و همچنین مناسب نبودن شرایط جوی برای ادامه روند کار و مواردی از این قبیل که موجب ایجاد تاخیرات در قرارداد های پیمانکاری و قراردادهای پیمان مدیریت و قراردادهای مدیریت پیمان شده است.

لایحه ی تاخیرات می بایست از نظم خاصی برخوردار باشد تا تسط شما را نسبت به این کار نمایان کند.

به منظور پیروزی در لایحه ی تاخیرات میتوانید از بزرگ نمایی استفاده کنید اما بزرگ نمایی صورت گرفته باید با منطق کارشناس مطابقت داشته باشد و سایر نکات با توجه به نوع پروژه های پیمانکاری باید رعایت گردد.

نتیجه گیری: بنابراین در هنگام تهیه لایحه تاخیرات در قراردادهای پیمانکاری می بایست ماده 30 شرایط عمومی پیمان لحاظ گردد و اگر تاخیرات حاصل شده از سوی پیمان کار قانع کننده نباشد کارفرما میتواند نسبت به فسخ پیمان اقدام و مطالبه خسارت نماید .

در تنظیم لایحه ی تاخیرات از ناحیه کارفرما باید تمامی نکات به طور کاملا دقیق رعایت گردد و در ادعاهای حاصل از سوی پیمان کار تمامی مراحل به درستی طی شود.

وکیل متخصص امور پیمانکاری گروه حقوقی آساک

با توجه به اهمیت قراردادهای پیمانکاری و افزایش دعاوی پیمانکاری در مراجع قضایی، دپارتمان مشارکت و پیمانکاری در گروه حقوقی آساک تشکیل شده است که به صورت تخصصی به دعاوی پیمانکاری و قراردادهای پیمانکاری پرداخته است. بهتر است قبل از هر اقدام در تهیه و تنظیم قراردادهای پیمانکاری و مطرح نمودن دعاوی پیمانکاری با وکیل امور پیمانکاری آساک مشورت نمائید. سئوالات و مشکلات حقوقی خود در مورد قراردادپیمانکاری، دعاوی پیمانکاری، تعلیفق پیمان، فسخ پیمان، تاخیرات پیمان و تاخیرات در قرارداد پیمان مدیریت ... را با مشاور حقوقی آساک مطرح نمائید.