وکیل ابطال گزارش اصلاحی در دادگاه به طور کاملاً تخصصی را در گروه حقوقی آساک جستجو کنید. ارائه کلیه خدمات حقوقی و پیگیری امور قضایی توسط وکلای پایه یک دادگستری تهران بزرگ در این صفحه دنبال کنید. گزارش اصلاحی چه وقتی قابل ابطال می باشد؟ ماهیت گزارش اصلاحی چیست؟ آیا گزارش اصلاحی صادره از دادگاه یا شورا امکان ابطال را دارد؟ اگر قابل ابطال است چه مرجعي صالح به ابطال آن می باشد؟

شرایط ابطال گزارش اصلاحی در دادگاه

گزارش اصلاحی چه زمانی قابل ابطال است

جهت عضویت در اینستاگرام آساک کلیک کنید

در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است:

• صدور گزارش اصلاحی قبل و بعد از طرح دعوا
• انواع گزارش اصلاحی
• گزارش اصلاحی مهریه، تخلیه عین مستاجره، تعدیل اجاره‌بها، دعاوی مربوط به ارث، دعوای اعسار
• ماهیت گزارش اصلاحی
• موضوع گزارش اصلاحی
• ابطال گزارش اصلاحی
• گزارش اصلاحی عقد صلح است
• موارد صدور گزارش اصلاحی در شورای حل اختلاف
• اعتبار گزارش اصلاحی در شورای حل اختلاف
• مراحل صدور گزارش اصلاحی در شورای حل اختلاف
• مدت زمان صدور رای شورای حل اختلاف
• نحوه اجرای گزارش اصلاحی
• ابلاغ گزارش اصلاحی
• موارد ابطال گزارش اصلاحی
• مرجع صالح رسیدگی به ابطال گزارش اصلاحی
• نظریه مشورتی در مورد ابطال گزارش اصلاحی
• نظریه مشورتی قوه قضائیه در اعتراض به گزارش اصلاحی
• وکیل پایه یک دادگستری گروه حقوقی آساک

صدور گزارش اصلاحی قبل و بعد از طرح دعوا

گزارش اصلاحی در دو حالت تنظیم میشود. قبل از طرح دعوا، خواهان از دادگاه درخواست می‌کند تا طرف او را به منظور سازش دعوت کند. در این صورت، اگر خوانده نیز از این پیشنهاد استقبال کند، دادگاه مفاد قرارداد صلح را در صورت مجلس می‌نویسد و به امضای طرفین می‌رساند.

بعد از طرح دعوا، در هر مرحله از دادرسی مدنی، طرفین دعوا می‌توانند دعوای خود را به طریق سازش پایان دهند. در این سازش ممکن است امور دیگری نیز علاوه بر دعوای مطروحه، وارد شود.ولی در هر حال مفاد آن مانند احکام دادگاه قابل اجرا است.

انواع گزارش اصلاحی

اگر زوجین بر سر مهریه اختلاف داشته باشند و دعوای خود را نزد شورای حل اختلاف طرح کنند و طرفین در این باره به توافقی نرسند و درنتیجه زوجه درخواست مهریه بدهد، شورای حل اختلاف به صدور گزارش اصلاحی عدم سازش زوجین مبادرت می‌ورزد و این گزارش به امضای طرفین می‌رسد و برای طرح دعوی طلاق و نحوه پرداخت نفقه و مهریه به دادگاه خانواده ارجاع می‌شود. مرد موظف به پرداخت نفقه است. اگر او این نفقه را نپردازد زن می‌تواند به دادگاه شکایت کند و درخواست نفقه بدهد. پس از آن دادگاه از مرد می‌خواهد که دلایل خود را به دادگاه ارائه کند. اگر مرد به دلیل نداشتن تمکن مالی نفقه را پرداخت نکرده باشد، می‌تواند از دادگاه درخواست سازش کند. اگر زوجه این سازش راقول کند، دادگاه گزارش اصلاحی تنظیم می‌کند و این گزارش توسط زوجین امضا می‌شود.

-تخلیه عین مستاجره:

به جز دعاوی سرقفلی و حق کسب و پیشه، سایر دعاوی مربوط به تخلیه عین مستاجره در شورای حل اختلاف طرح می‌شوند.

-تعدیل اجاره‌بها:

اگر در مورد رابطه استیجاری اختلافی نباشد و قرارداد اجاره کاملا صحیح نوشته و اجرا شده باشد و تنها بر سر میزان اجاره بها اختلاف نظر باشد برای حل اختلاف باید به شورای حل اختلاف مراجعه کرد.

• دعاوی مربوط به ارث
• دعوای اعسار

ماهیت گزارش اصلاحی

گزارش اصلاحی، از نظر ماهوی یک قرارداد واقعی است و اعتبار و اثر آن تابع قواعد عمومی قانون مدنی است. اگر ایجاب این سازش نزدمقام قضای واقع شود، پیش از قبول طرف دیگر اثر حقوقی ندارد. برطبق ماده185 هرگاه سازش محقق نشود، تعهداتی که طرفین هنگام توافق به سازش به عمل آورده‌اند، لازم الرعایه نیست. تنظیم گزارش اصلاحی عملی قضایی نیست واز اعتبار امر قضاوت شده استفاده نمی‌کند.

دو طرف سازش، در عین حال که باید مفاد قرارداد را محترم شمارند، می‌توانند ابطال آن را به سبب مخالفت با نظم عمومی یا اشتباه و اکراه از دادگاه درخواست کنند و حق دارند فسخ سازش را به سبب تدلیس و عیب و ... تقاضا کنند. برطبق ماده 761 قانون مدنی صلحی که در مورد تنازع یا مبنی بر مسامحه باشد قاطع بین طرفین است و هیچ یک نمی‌تواند آن را فسخ کند، اگر چه به ادعای غبن باشد، مگر در صورت تخلف شرط یا اشتراط خیار.

موضوع گزارش اصلاحی

موضوع گزارش اصلاحی می‌تواند هر خواسته‌ای باشد. اعم از مالی،غیرمالی، الزام به انجام تعهد یا مطالبه حقی اما آثار و نتیجه گزارش اصلاحی برای دیگران، یعنی اشخاص ثالثی که طرفین پرونده نیستند، اعتباری ندارد ودر بعضی موارد مشاهده شده است که دو نفر با یکدیگر تبانی كرده و براي مثال در مورد حقوق شخص ثالث، گزارش اصلاحی تنظیم و در مقام اجرا می گویند.

گزارش اصلاحی فقط بین طرفین دعوا و قائم مقام قانونی ایشان لازم الاجراست. شخص ثالث متضرر از این گزارش اصلاحی می‌تواند مراتب اعتراض خود را به دادگاه صادر کننده گزارش اصلاحی ارائه و مطالبه حق کند.

ابطال گزارش اصلاحی

شخصی که طرف دعوا بوده و گزارش اصلاحی بنا به دلایلی به اشتباه صادر شده است باید ابطال آن را از دادگاه صالح درخواست کند. از نظر اجرایی گزارش اصلاحی مثل رای صادرشده، دارای اعتبار بوده و قابل اجراست و از نظر ماهیتی، عقد صلح است که طرفین با حضور قاضی دادگاه نسبت به آن توافق می کنند. اما از لحاظ مخالفت با نظم عمومی با استفاده از اکراه می‌توان ابطال آن را از دادگاه درخواست کرد.

گزارش اصلاحی یک عمل قضایی نیست، اگرچه نزد قاضی تنظیم می ‌شود. به همین خاطر دارای اعتبار امر مختومه نیست. اعتبار امر مختومه، یعنی وقتی دادگاه به امری رسیدگی کرد و رای صادر شد، دیگر نمی شود دوباره از دادگاه همان موضوع را درخواست کرد و طرفین براساس قانون می‌توانند قبل از طرح دعوا تقاضای گزارش اصلاحی کنند.

گزارش اصلاحی عقد صلح است.

ماهیت گزارش اصلاحی عقد صلح است. آن هم در اکثر موارد صلح بر دعوی نه صلح ابتدایی پس مانند سایر قراردادهای عادی یا رسمی دیگر می‌تواند موضوع بطلان یا فسخ قرار گیرد و طرح دعوی فسخ یا ابطال آن امکان‌پذیر می‌باشد.

در بعضی موارد ممکن است افراد در دعوایی از ادعاهای خود صرفنظر کنند و درخواست صلح و سازش کنند. دادگاه رسیدگی‌کننده به رسیدگی پرونده پایان می‌دهد و این گزارش اصلاحی مانند حکم عادی دادگاه به اجرا گذاشته می‌شود. دادگاه و شورای حل اختلاف می‌توانند گزارش اصلاحی صادر کنند.

موارد صدور گزارش اصلاحی در شورای حل اختلاف

در برخی موارد با توافق و رضایت هردو طرف گزارش اصلاحی تنظیم می‌شود. بر اساس ماده ۸ قانون شورای حل اختلاف گزارش اصلاحی در موارد ذیل تنظیم می شود:

• جرایم قابل گذشت
• بخش خصوصی جرایم غیر قابل گذشت
• امور حقوقی و مدنی
• گزارش اصلاحی ممکن است درمورد هر خواسته مالی یا غیر مالی و یا در خصوص مطالبه حق و یا الزام به اجرای یک تعهد باشد.

اعتبار گزارش اصلاحی در شورای حل اختلاف

برطبق تبصره یک ماده ۸ قانون شورای حل اختلاف، گزارش اصلاحی غیر قابل اعتراض است. گزارش اصلاحی قطعی است و امکان تجدیدنظر به آن وجود ندارد. اگر طرفین گزارش درخواست بدهند امکان لغو یا ابطال آن وجود دارد. گزارش اصلاحی برای طرفین آن لازم‌الاجرا است و نتیجه آن به اشخاص ثالث ربطی ندارد.

جهت عضویت در کانال تلگرام آساک کلیک کنید

مراحل صدور گزارش اصلاحی در شورای حل اختلاف

برای ثبت شکایت در شورا باید به شورایی رفت که به محل دعوا مرتبط باشد. اصولا شورای حل اختلاف محل اقامت خوانده برای رسیدگی صالح است. با مراجعه به شورا باید از دفترخانه درخواست فرم دادخواست کرد. در این فرم باید اطلاعات شخصی خود را ذکر کنید و مشخصات طرف مقابل دعوا را هم بنویسید. علاوه بر این باید موضوع خواسته و دلایل خود را نیز ذکر نمایید. در نهایت باید هزینه دادرسی را بپردازید. پس از آن برای رسیدگی به درخواست شما نوبت تعیین می‌شود. رسیدگی به اختلاف در شورا با حضور تمام اعضای شورا انجام می‌شود.

شورا از سه عضو اصلی تشکیل می‌شود و دو طرف دعوا یا وکیل حقوقی آن‌ها می‌توانند در طول رسیدگی در جلسه حاضر شوند. درنهایت شورا یا رای صادر می‌کند و یا گزارش اصلاحی می‌دهد. اگر دو طرف دعوا برای حل اختلاف توافق کنند و برای سازش طرح درخواست کنند شورا گزارش اصلاحی صادر می‌کند. در صورتیکه درخواست سازش به خواست یکی از طرفین اختلاف باشد، طرف دیگر اختلاف باید تا پایان اولین جلسه رسیدگی نظر خود را بیان کند. اگر یکی از طرفین با رسیدگی شورا موافق نباشد درخواست سازش بایگانی می‌شود و دعوا در دادگاه طرح می‌شود تا رای مناسب در مورد آن صادر شود.

مدت زمان صدور رای شورای حل اختلاف

با توجه به تعداد و حجم پرونده‌های آن شعبه از شورای حل اختلاف که شما در آن درخواست خود را طرح کرده‌اید زمان صدور رای متفاوت و متغیر است. بر طبق ماده ۱۸۶ قانون آیین دادرسی امکان درخواست سازش وجود دارد و حتی ممکن است قبل ازطرح دعوا برای سازش درخواست داده شود.

درصورتیکه خواهان برای سازش درخواست بدهد و خوانده این درخواست را قبول کند، قرارداد صلح میان طرفین تنظیم می‌شود و بدون شروع دعوا با گزارش اصلاحی اختلاف به پایان می‌رسد. بعد از طرح دعوا نیز امکان تقاضای سازش و صدور گزارش اصلاحی وجود دارد. طرفین یک اختلاف در هر مرحله از دادرسی می‌توانند با سازش و توافق به اختلاف خود پایان دهند.

نحوه اجرای گزارش اصلاحی

گزارش اصلاحی مانند سایر احکام دادگاهها، قابلیت اعتراض دارد و پس از قطعیت نیز قابل اجراست. مفاد سازش نامه بین طرفین و قائم مقام آنان لازم الاتباع است و نحوه اجرای آن نیز مانند اجرای احکام دادگستری می باشد. ذی نفع در گزارش اصلاحی حق درخواست صدور اجراییه دارد و حق الاجرا باید اخذ شود. اگر مورد سازش معلوم و مشخص باشد، نسبت به کل آن و نیم عشر اجرایی بصورت یکجا اجراییه صادر می شود. اگر طرفین در مرحله فرجام خواهی بخواهند سازش نمایند، بدلیل اینکه سازش باید در مرجعی انجام شود که رسیدگی ماهیتی دارد. دیوانعالی کشور برطبق تقاضای طرفین پرونده را برای تنظیم صورتجلسه سازش، به دادگاه صادرکننده رای فرجام خواسته ارسال می کند.

ابلاغ گزارش اصلاحی

در صورتیکه گزارش اصلاحی صرفاً در حد تأیید صحت توافق اصحاب دعوا باشد، به شکل دادنامه تنظیم نشده به اصحاب دعوا ابلاغ نمی شود. اما در صورتیکه دادگاه بعد از احراز توافق اصحاب دعوا حکمی واقعی صادر کند که با تکیه بر این توافق داری اسباب موجهه باشد، عمل مزبور حکم به معنای واقعی حکم محسوب می شود و در نتیجه باید به شکل دادنامه تنظیم شده و مانند سایر احکام به اصحاب دعوا ابلاغ شود.

موارد ابطال گزارش اصلاحی

• با هدف فرار از دین صلح و سازش صورت گرفته باشد، در برابر طلبکار نمی‌توان به آن استناد کرد.
• در مورد صلح اشتباهی صورت گرفته باشد که در این حالت صلح و سازش انجام شده باطل است
• در شرایطی که سازش و صلح با تدلیس همراه بوده باشد برای طرفی که مورد تدلیس قرار گرفته خیار فسخ صلح وجود دارد
• اگر با اکراه و تهدید و یا زور و اجبار صلحی صورت گرفته باشد، قابل قبول نمی باشد.
• بعد از صلح و سازش مشخص شود که موضوع صلح منتفی بوده، صلح باطل است.
• در مورد میزان نفقه امکان صلح وجود دارد اما اگر این توافق به شکلی باشد که در آینده منجر به سقوط نفقه شود باطل است.
• برای صلح و سازش صرف داشتن یک علم و آگاهی اجمالی و کلی نسبت به موضوع کفایت می‌کند.

مرجع صالح رسیدگی به ابطال گزارش اصلاحی

گزارش اصلاحی برطبق قوانین قابل ابطال است. سوالی که در اینجا وجود دارد این است که مرجع صالح رسیدگی به ابطال گزارش اصلاحی کجاست. گزارش اصلاحی قابل ابطال بوده و طبق قیاس اولویت هر شعبه‌ای که مبادرت به صدور گزارش نموده است، خود صالح به ابطال آن است. گزارش اصلاحی، نه حکم است و نه قرار و عنوان رأی ندارد.

برطبق ماده181 و 183قانون آئین دادرسی مدنی و ماده1291 قانون مدنی فقط اعتبار سند رسمی را دارد. گزارش اصلاحی از اعتبار امر مختومه برخوردار نبوده و قابل تجدیدنظرخواهی نیز نیست و سایر راه‌های اعتراض به آراء نیز در خصوص آن قابل اعمال نمی‌باشد. صدور گزارش اصلاحی از طرف مراجع غیر قضایی پذیرفته نیست. حتی دیوان عدالت اداری و دیوان عالی کشور به علت آنکه دادگاه محسوب نمی شوند، شأن صدور گزارش اصلاحی ندارند. ولی شورای حل اختلاف به استناد صلاحیت ذاتی که نسبت به دادگاه عمومی در امور مدنی ، قاضی شورا دارای مجوز صدور حکم ماهوی می باشد، گزارش اصلاحی صادر می کند.

نظریه مشورتی در مورد ابطال گزارش اصلاحی

آیا خواسته ابطال گزارش اصلاحی تنظیمی در دادگاه قابل استماع است؟ با توجه به ماده 24 قانون اجراي احکام مدنی مصوب 1356 و مواد 8 و 184 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال 1379 دستور موقت توقف عملیات اجرایی گزارش اصلاحی که به صدور اجراییه دادگاه منتهی شده است، وجاهت قانونی دارد؟

برطبق ماده 184 قانون آیین دادرسی مدنی

گزارش اصلاحی حاوي مفاد سازش‎نامه و موارد توافق طرفین است. اگر دلیلی براي بطلان صلح و توافق آنان وجود داشته باشد، استماع دعواي بطلان آن با منعی مواجه نیست و با توجه به اینکه دعوا، دعواي جدیدي تلقی می‎شود، مرجع صالح جهت رسیدگی به آن مطابق عمومات قانون آیین دادرسی مدنی تعیین می‌شود.

برطبق ماده 184 قانون مذکور

گزارش اصلاحی همانند احکام دادگاه‎ها به مورد اجرا گذارده می‎شود، با لحاظ مواد 8 و 316 قانون فوق جلوگیري از اجراي مفاد گزارش اصلاحی تابع عمومات مربوط به اجراي احکام دادگاه‎ها بوده و موجب قانونی جهت جلوگیري از اجراي آن با صدور دستور موقت از سوي دادگاه دیگر وجود ندارد.

نظریه مشورتی قوه قضائیه در اعتراض به گزارش اصلاحی

نظر هیئت عالی

با توجه به اینکه ماهیت گزارش اصلاحی، توافق و قراردادی است که حسب مورد ممکن است در قالب یکی از عقود معین یا نامعین سازش شود و بعد از تنظیم آن در دادگاه برطبق ماده 184 قانون آیین دادرسی مدنی همانند سایر احکام قطعی محاکم قابلیت اجرا دارد و از سوی طرفین و قائم مقام آنان لازم الاتباع است. در صورتیکه طرفین شخص ثالث متضرر از گزارش اصلاحی باشند تحت عنوان ابطال گزارش اصلاحی می توانند طرح دعوا نموده و حق مورد ادعای خود را پیگیری کنند.

نظر اکثریت

به چند دلیل قابل اعتراض است و رای تصور می شود:

• ماده 184 قانون آیین دادرسی مدنی بیان داشته که دادگاه ختم رسیدگی را اعلام و مبادرت به گزارش اصلاحی می نماید، بنابراین همچون صدور رای که ختم رسیدگی را اعلام می داریم، در ماده مذکور ختم رسیدگی اعلام می شود و از طرفی دیگر باید یکی از عناوین حاکم بر تصمیمات دادگاه را بر گزارش اصلاحی اطلاق نمود.
• اگر گزارش اصلاحی را رای قلمداد نکنیم و در متن آن سهو قلم پیش بیاید، دیگر توسط قاضی رسیدگی کننده قابل اصلاح نمی باشد چرا که برابر ماده 309 قانون آیین دادرسی مدنی تنها سهو قلم در رای را می توان اصلاح کرد.
• در قانون آیین دادرسی مدنی اعتراض ثالث و اعاده دادرسی نسبت به گزارش اصلاحی پذیرفته است. وحدت ملاک گزارش اصلاحی نیز قابل تجدید نظر خواهی است.
• پس از صدور گزارش اصلاحی مشخص شود که گزارش مذکور خلاف توافقات و مذاکرات تنظیم شده است و چه بسا قاضی نیز به این اشتباه واقف باشد و تصور بر عدم امکان و تجدید نظرخواهی ایجاد مشکل نماید.

• گزارش اصلاحی قابل اعتراض نیست چون رای تلقی نمی شود.
• در مقام پاسخ به استدلال سوم نظر الف باید گفت بحث معترض ثالث جدا از طرفین پرونده است، بدیهی است کسی که در هنگام تنظیم سازش نامه حضور و دخالت نداشته است می تواند به عنوان معترض ثالث اعتراض خود را به دادگاه تقدیم نماید.
• گزارش اصلاحی به طور معمول دربردارنده تعهدات متقابل اصحاب پرونده است حال اگر گزارش اصلاحی را قابل تجدید نظر خواهی بدانیم و مرجع تجدید نظر آن را نقض نماید، این امر دخالت بر حاکمیت اراده اصحاب پرونده می باشد.
• در مقام پاسخ به استدلال چهارم نظر الف اینگونه باید پاسخ داد که عدم امکان تجدید نظر خواهی گزارش اصلاحی نه اینکه تحت هر شرایطی قابل اجرا باشد بلکه می توان بر اساس قواعد عمومی قراردادها ابطال آن را از مرجع صالح خواست لذا دعوی به خواسته ابطال گزارش اصلاحی مسموع می باشد.
• گزارش اصلاحی توافقی است بین اصحاب پرونده که بعضاً اصحاب در آن اقرار می نمایند و برابر تبصره ماده 331 از قانون آیین دادرسی مدنی رای که مستند به اقرار باشد قطعی و غیر قابل اعتراض است.
• برطبق نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه به شماره 704/7 مورخ 10 /02/1384 گزارش اصلاحی یا سازش نامه که از دادگاه صلاحیت دار صادر می شود غیر قابل اعتراض و تجدید نظر است.

دلایل طرح دعوای ابطال گزارش اصلاحی

1. مخالفت با نظم عمومی:

یکی از دلایل اصلی برای طرح دعوای ابطال گزارش اصلاحی، می‌تواند مخالفت با نظم عمومی باشد. در صورتی که گزارش اصلاحی به نظر آورده شود که به نظم و اصول عمومی ضربه وارد می‌کند یا با مقررات و قوانین اجتماعی در تضاد است، طرفان حق دارند دعوایی به ابطال آن را ارائه دهند.

2. اشتباه و اکراه:

در صورتی که گزارش اصلاحی به دلایل اشتباه یا اکراه صادر شده باشد و از اصول و مقررات مربوط به تنظیم گزارش‌های اصلاحی پیروی نکرده باشد، طرف دیگر می‌تواند دعوای ابطال گزارش اصلاحی را به مرجع صالح معرفی کند.

3. تدلیس و عیب:

در صورت وجود تدلیس یا عیب در گزارش اصلاحی که ممکن است به نتایج اشتباهی منجر شود یا اطلاعات اشتباهی در آن درج شده باشد، طرفان حق دارند دعوای ابطال را به مرجع صالح ارائه دهند تا از ادامه اثرات نامطلوب جلوگیری شود.

4. بطلان صلح و توافق:

اگر دلایلی برای بطلان صلح و توافق موجود باشد و مشخص شود که توافق‌ها و تعهداتی که در گزارش اصلاحی آمده است معتبر نیستند، طرفان می‌توانند دعوای ابطال گزارش اصلاحی را به مرجع صالح ارائه دهند تا اصلاحات لازم اعمال شود.

مرجع صدور گزارش اصلاحی:

1. صلاحیت دادگاه:

مرجع صدور گزارش اصلاحی به عموماً دادگاه تعلق دارد. دادگاه مسئولیت صدور گزارش اصلاحی را دارد و از طریق اجرای صلاحیت ذاتی خود در امور مدنی، می‌تواند گزارش‌های اصلاحی را صادر کند. شورای حل اختلاف نیز می‌تواند با توجه به صلاحیت ذاتی خود در امور مدنی، گزارش اصلاحی صادر کند.

2. مراجع غیر قضایی:

مراجع غیر قضایی، از جمله دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری، صلاحیت صدور گزارش اصلاحی را ندارند. این مراجع تخصصی در امور اداری و اجرایی هستند و اختیار صدور گزارش اصلاحی به دادگاه‌ها و شورای حل اختلاف تعلق دارد.

نتیجه گیری:

گزارش اصلاحی به عنوان یک قرارداد رسمی تلقی می‌شود و اعتبار سندرسمی دارد. این گزارش حکم یا قرار ندارد و قابلیت تجدیدنظرخواهی ندارد. با این حال، اگر دلایلی برای بطلان یا فسخ گزارش اصلاحی وجود داشته باشد، می‌توان دعوای ابطال یا فسخ آن را در مرجع صالح ارائه داد. در نهایت، تصمیم‌گیری در مورد طرح دعوای ابطال گزارش اصلاحی بستگی به شرایط و مستندات مربوطه دارد و باید با دقت و با مشورت وکیل انجام شود.