مراحل اثبات وقوع بیع

مراحل اثبات وقوع بیع

21 مرداد1402
مراحل اثبات وقوع بیع

اثبات وقوع بیع : مطابق مواد 22، 47 و 48 قانون ثبت؛ خرید و فروش اموال غیر منقول مانند زمین و خانه باید در دفاتر اسناد رسمی ثبت شود. در غیر این صورت سند انتقال، سند عادی محسوب میشود. از آنجایی که سند عادی ملک در دادگاه و هیچ یک از ادارات دولتی پذیرفته نمیشود، اگر یک معامله خرید و فروش ملک در قالب سند رسمی تنظیم نشده باشد و یکی از طرفین منکر انعقاد بیع باشد، باید دعوای اثبات وقوع بیع را اقامه نمود. برای طرح دعوای اثبات وقوع بیع توجه به برخی نکات کوچک هم مهم است که توجه به آن­ها و کشف آن­ها نیاز به تجربه و مهارت دارد.

پس توصیه می شود از وجود افراد مجرب و وکلای متخصص موسسه حقوقی آساک در این طیف موضوعات بهره­ مند شوید.

گروه حقوقی آساک مجموعه­ای متخصص از وکلای دادگستری، اساتید دانشگاه­ها و حقوقدانان می باشند که ارائه تمامی خدمات حقوقی از جمله وکالت و مشاوره ­های تخصصی در دعاوی حقوقی را بر عهده می گیرند. برای دریافت اطلاعات کامل در خصوص اثبات وقوع بیع، ادله لازم برای اثبات وقوع بیع، مدارک لازم برای اثبات وقوع بیع، نمونه رای اثبات وقوع عقد بیع، تفاوت اثبات مالکیت و اثبات وقوع بیع کلیک کنید.
مشاوره حقوقی

عقد بیع

با توجه به اینکه در این مقاله قصد داریم نحوه اثبات وقوع عقد بیع را توضیح دهیم؛ لازم دانستیم که ابتدا توضیحاتی مقدماتی در حقوق عقد بیع ارائه دهیم. طرفین معامله برای خرید و فروش عقد بیع را میان خود منعقد میکنند. بعد از خرید و فروش بین طرفین معامله، مبایعه نامه‌ای تنظیم می‌شود. به موجب عقد بیع، فروشنده برای فروش مبیع ثمن دریافت می‌کند و خریدار پس از پرداخت قیمت معامله مالک مبیع شناخته می‌شود. ممکن است به دلایل مختلف در طول قرارداد هر یک از طرفین معامله، منکر وقوع بیع شوند. در این صورت است که طرف مقابل باید وقوع عقد بیع را در دادگاه اثبات کند.
برای دریافت مشاوره در خصوص اثبات وقوع بیع، ادله لازم برای اثبات وقوع بیع، مدارک لازم برای اثبات وقوع بیع، نمونه رای اثبات وقوع عقد بیع، تفاوت اثبات مالکیت و اثبات وقوع بیع با وکلای موسسه حقوقی آساک تماس بگیرید.

انواع عقد بیع

در قسمت قبل توضیحات مختصری در خصوص اینکه عقد بیع چیست، ارائه کردیم. در این قسمت به بیان انواع عقد بیع میپردازیم. با توجه به مبیع یا همان موضوع معامله و ثمن یا قیمت معامله دسته‌بندی‌های مختلفی برای بیع وجود دارد که عبارتند از:
  • بیع نقد: در این نوع از عقد بیع به محض وقوع عقد؛ فروشنده ثمن و خریدار مبیع را دریافت می‌کند.
  • بیع نسیه: در این نوع از عقد بیع به محض وقوع عقد باید مبیع به خریدار تسلیم شود؛ ولی برای پرداخت ثمن به فروشنده زمان تعیین شده و پرداخت ثمن در زمان حال و فوری انجام نمی‌شود.
  • بیع سلم یا سلف: بیع سلم یا سلف درست بر عکس بیع نسیه است. در بیع سلم به محض انجام عقد باید ثمن یا قیمت معامله به فروشنده پرداخت شود؛ ولی برای تحویل مبیع یا مورد معامله زمان تعیین می‌شود.
  • بیع کالی به کالی: برای تسلیم مبیع و ثمن در بیع کالی به کالی، مدت تعیین می‌شود. تسلیم هر یک از مبیع و ثمن، ممکن است در یک زمان مشخص یا در طول بازه‌های زمانی تعیین شده انجام شود.

اثبات وقوع بیع

ممکن است عقد بیع به صورت شفاهی یا طبق تنظیم قرارداد رخ داده باشد و خریدار و فروشنده فقط مقدار ثمن و مبیع را مشخص کرده باشند. اگر یکی از طرفین وقوع عقد بیع را انکارکند، طرف مقابل باید وقوع عقد بیع را اثبات کند. البته در صورتی که انجام عقد بیع مشروط به موضوع خاصی بوده و فردی که متعهد به انجام آن شرط شده آن را انجام ندهد، طرف مقابل می‌تواند بیع را فسخ کند. در این شرایط فرد متعهد با انصراف از شرط مذبور و حق فسخی که از آن ناشی شده است، میتواند از انحلال عقد بیع جلوگیری کند. برای دریافت مشاوره در خصوص اثبات وقوع بیع، ادله لازم برای اثبات وقوع بیع، مدارک لازم برای اثبات وقوع بیع، نمونه رای اثبات وقوع عقد بیع، تفاوت اثبات مالکیت و اثبات وقوع بیع با وکلای موسسه حقوقی آساک تماس بگیرید.
اثبات وقوع بیع

ادله لازم برای اثبات وقوع بیع

در قسمت قبل توضیحاتی در خصوص اثبات وقوع بیع بیان شد. برای احقاق حق در هر دعوایی وجود یکسری ادله و مدارک لازم است. در این بخش به بیان ادله لازم برای اثبات وقوع بیع و در بخش بعد به بیان مدارک لازم برای اثبات وقوع بیع میپردازیم. گفتیم که اگر یکی از طرفین وقوع بیع را طبق قرارداد یا به صورت شفاهی منکر شود، طرف مقابل باید طبق مدارک و ادله‌ای که دارد وقوع عقد بیع را اثبات کند.
  • سند مالکیت: در صورت وجود سند عادی یا مبایعه نامه برای وقوع عقد بیع ممکن است خریدار یا فروشنده ادعا کند که آن سند جعلی است. در این صورت دادگاه بر اساس سایر شواهد و ادله درباره سند تنظیم شده بین طرفین تصمیم‌گیری می‌کند.
ممکن است چندین مبایعه نامه برای مورد معامله وجود داشته باشد. مبایعه نامه‌ای که مقدم بر سایر اسناد تنظیم شده است، نسبت به سایر اسناد در دادگاه اولویت خواهد داشت. اگر خریدار سند مالکیت داشته باشد، نیازی به اثبات وقوع بیع از سمت او نیست.

اما اگر خریدار مبلغ ثمن را پرداخت کرده و فروشنده سند را به نام خریدار منتقل نکرده باشد، خریدار با ارائه مدارک و ادله دیگر می‌تواند اثبات وقوع بیع را انجام دهد.

  • اقرار: ممکن است در جریان دادگاه فردی که منکر وقوع بیع است، به عقد بیع اقرار کند. اگر منکر وقوع عقد بیع در حضور دو شاهد عاقل و بالغ اقرار کرده باشد می‌توان از این اقرار به عنوان مدرک استفاده کرد.
  • شهادت: درصورتی که عقد بیع به صورت شفاهی واقع شده باشد، می‌توان از طریق شاهدان وقوع عقد بیع را ثابت کرد. در این صورت شهادت دو نفر مرد عاقل و بالغ یا یک مرد و دو زن عاقل و بالغ به وقوع عقد بیع به اثبات این مساله کمک میکند.
  • امارات یا قرائن: امارات یا قرائن مدارکی هستند که نمی‌توانند وقوع بیع را به صورت کامل ثابت کنند، اما باعث شک کردن قاضی و نهاد تصمیم‌گیری درباره وقوع این عقد و اثبات وقوع بیع می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به صدا یا فیلم ضبط شده در هنگام انجام معامله یا رد و بدل کردن اسنادی مانند چک بین طرفین معامله اشاره نمود.
  • سوگند: در صورتی که هیچ راهی برای اثبات وقوع عقد بیع وجود نداشت خواهان می‌تواند سوگند یاد کند که عقد بیع انجام شده است.

مدارک لازم برای اثبات وقوع بیع

خواهان باید مدارکی که برای رسیدگی به اثبات وقوع بیع لازم است را آماده کند. مدارکی که برای اثبات عقد بیع نیاز است عبارتند از:
  • مدارک وقوع بیع از جمله اسناد عادی یا رسمی، امارات و قرائن، اسامی شهود یا اقرار خوانده به عقد بیع
  • رسید پرداخت وجه با ذکر شماره چک در مبایعه نامه
  • تنظیم دادخواست اثبات وقوع عقد بیع
  • ثبت درخواست در دفاتر خدمات قضایی الکترونیکی
  • حضور شاهدان در دادگاه جهت اثبات وقوع عقد بیع

مرجع صالح رسیدگی به دعوای اثبات وقوع بیع

اگر قصد اقامه دعوای اثبات وقوع بیع دارید برای طرح دعوی و تنظیم و ارائه دادخواست باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایید. پس از مراجعه به دفتر خدمات قضایی و ثبت دادخواست به دعوای شما در موعد مقرر در دادگاه عمومی حقوقی رسیدگی خواهد شد. زیرا اثبات وقوع بیع یک دعوای حقوقی میباشد.
اگر مال مورد معامله جز اموال منقول مانند خودرو باشد، دعوای اثبات وقوع بیع به تبع آن، منقول است و در دادگاه محل اقامت خوانده رسیدگی میشود. اگر موضوع دعوای اثبات وقوع بیع جز اموال غیر منقول مانند یک قطعه زمین باشد، به تبعیت از آن، دعوای غیر منقول بوده و دادگاه محل وقوع مال غیر منقول صالح به رسیدگی خواهد بود.
اثبات وقوع بیع

هزینه دادرسی اثبات وقوع بیع

دعوای اثبات وقوع عقد بیع جزء دعاوی مالی میباشد و هزینه دادرسی که برای آن در نظر گرفته شده برای هر مرحله از طرح دعوا متفاوت است.
در مرحله بدوی: درخواست رسیدگی به اثبات وقوع بیع در مرحله بدوی، 2.5 تا ۳.۵ درصد ارزش خواسته است.
در مرحله واخواهی و تجدیدنظر: هزینه دادرسی در این مراحل بر اساس ارزش محکوم‌به حساب می‌شود و میزان آن حدود ۴.۵ درصد محکوم‌به است.
در مرحله فرجام‌خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض ثالث: ۵.5 درصد ارزش محکوم‌به، هزینه‌ای است که برای دادرسی در نظر گرفته می‌شود.

تفاوت اثبات مالکیت و اثبات وقوع بیع

در قسمت­های بالا در مورد اثبات وقوع بیع، مدارک لازم برای اثبات وقوع بیع و سایر مسائل مربوط به این موضوع بررسی شد. یکی از دعاوی موجود در جامعه که به دعوای اثبات وقوع بیع شباهت دارد، دعوای اثبات مالکیت میباشد. از این رو لازم دانستیم توضیحات مختصری در خصوص تفاوت اثبات مالکیت و اثبات وقوع بیع بیان کنیم. لذا برای کامل تر شدن مقاله اثبات وقوع بیع به بیان تفاوت این دو دعوا میپردازیم. یکی از تفاوت­های اثبات مالکیت و اثبات وقوع بیع این است که در اثبات مالکیت سند مالکیت وجود دارد ولی در اثبات وقوع بیع، خریدار و فروشنده در فروش توافق می‌کنند و نیازی نیست که حتما سند مالکیت وجود داشته باشد.
تفاوت دوم این است که در دعوای اثبات مالکیت می‌توان به تصرف اماره استناد نمود و به عبارتی فرد امکان تصرف در مال به هر شکلی را دارد؛ چون از نظر عرف آن فرد مالک شناخته شده است. ولی در اثبات وقوع بیع نمی‌توان به اماره تصرف استناد کرد؛ زیرا بین طرفین فقط توافقی صورت ‌گرفته و فرد مالکیت ملک را تنها به‌صورت شفاهی یا مثلا بر اساس یک قرارداد که جز اسناد عادی محسوب میشود بر عهده گرفته است.

نمونه رای اثبات وقوع بیع

رأی دادگاه بدوی

در خصوص دادخواست آقای م. پ.چ. با وکالت بعدی آقای ف. ف. به طرفیت آقایان ع. خ. و م. خ. به خواسته صدور حکم بر اثبات وقوع بیع به انضمام هزینه دادرسی. بدین توضیح که حسب مدارک موجود در پرونده کلاسه 94/192 و کپی استشهادیه تنظیمی مورخ 90/4/4 ثبت شده در پرونده مربوط به اعتراض خواهان نسبت به اجرای مقررات مربوط به ملی شدن اراضی موضوع بیع و اینکه مالکیت ایشان نسبت به ششدانگ مبیع توسط اداره منابع طبیعی فیروزکوه احراز شده و به اعتراض ایشان رسیدگی شده است. تقاضای صدور حکم وفق ستون خواسته را تقاضا نموده اند.
دادگاه پرونده مورد استناد را مطالبه نمود. لیکن مشخص گردید نسبت به آن تجدیدنظرخواهی شده و تنها دادنامه مربوط به آن به شماره 94/446 مورخ 94/5/22 در سیستم مدیریت پرونده قابل دسترسی بود که به موجب آن با توجه به ارائه اسناد عادی بیع توسط خواهان در کمیسیون ماده واحده جهت ذینفع معرفی نمودن خویش در اراضی موضوع پرونده و اینکه حسب مواد 48،47،46 قانون ثبت اسناد و املاک کشور چنین اسنادی در هیچ یک از ادارات و محاکم قابل پذیرش نیست و اداره منابع طبیعی نیز از این امر مستثنی نمی باشد.
بنابراین دادگاه نحوه طرح اعتراض به نحوه اجرای مقررات مربوط به ملی شدن به رقبه موضوع دعوی را برابر قانون ندانسته و در نهایت صرف نظر از اینکه رقبه مورد ترافع ملی است یا مستثنیات رای شماره 222 مورخ 91/2/2 قاضی هیات تعیین تکلیف را ابطال نموده تا ذینفع با ارائه مدارک مورد پذیرش قانون جهت اثبات ادعای خویش اقدام قانونی را انجام دهد. حال با عنایت به اینکه حسب استعلام صورت پذیرفته از اداره منابع طبیعی فیروزکوه مشخص گردید در تاریخ 51/6/23 برگ تشخیص پلاک امین آباد تنظیم یافته. پس از آن در تاریخ 52/1/31 در کمیسیون ماده 56 مطرح گردید که به موجب رای کمیسیون میزان مستثنیات افزایش یافته است. سپس موضوع در کمیسیون ماده واحده شهرستان فیروزکوه مورد بررسی قرار گرفته و به میزان مستثنیات پلاک امین آباد اضافه شد.
اثبات وقوع بیع

لیکن رقبه موضوع دعوی جزء اراضی ملی باقی مانده است. نهایتاً در تاریخ 75/3/26 سند اراضی ملی به نام دولت جمهوری اسلامی ایران منتقل شده است.

ثانیاً آنچه ملاک و تشخیص اراضی ملی از مستثنیات است تاریخ اجرای مقررات و تشخیص اراضی به عنوان منابع ملی است و از تاریخ تنظیم سند آن به نام دولت. ثالثاً پس از تشخیص اینکه اراضی ملی است حتی قبل از صدور سند مالکیت به نام دولت، مالکیت اشخاص اگر چه دارای سند رسمی باشند تا زمانی که احراز نگردد اجرای مقررات نسبت به آن ملک صحیح نبوده است زایل می گردد. تنها حقی که مالک پیشین آن زمین دارد اعتراض به نحوه اجرای مقررات است. که جهت این امر می تواند وکیل نیز تعیین نماید. لیکن تا زمان مشخص نشدن وضعیت ملک ،حق انتقال آن به اشخاص دیگر را ندارد. زیرا که ملک در این مرحله به نام دولت است هرچند که سند رسمی نداشته یا سند آن به نام اشخاص دیگر باشد.
زمانی مالک پیشین حق انتقال آن را خواهد داشت که پس از رسیدگی به اعتراض ایشان، ملک از اراضی ملی خارج شده باشد. بنا به مراتب فوق الذکر دادگاه معامله صورت پذیرفته در تاریخ 69/3/13 را صحیح ندانسته. لذا مستنداً به ماده 197 قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی حکم بر بیحقی خواهان صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در محاکم تجدیدنظر استان تهران می باشد.
رأی دادگاه تجدیدنظر استان
در خصوص تجدیدنظر خواهی اقای ف. ف. به وکالت از آقای م. پ.چ. به طرفیت آقایان م. و ع. (هردو) خ. نسبت به دادنامه ی شماره ی 9409972213100917 مورخ 1394/9/26 صادره از شعبه ی اول دادگاه عمومی حقوقی فیروزکوه که به موجب آن حکم به بی حقی تجدیدنظر خواه نسبت به خواسته­ی نخستین وی مبنی بر اثبات وقوع بیع بین طرفین پرونده به انضمام خسارات دارسی، اصدار یافته است.
نظر به دادخواست و لایحه تجدیدنظر خواهی و با توجه به این که عقد بیع از عقودی است که تابع اراده متعاقدین می باشد و دادگاه نمی تواند در آن مدخلیتی داشته باشد. این دعوی از امور ترافعی نمی باشد تا وجاهت قانونی برای محاکم جهت ورود به آن داشته باشند. دعوی مطروحه قابلیت استماع ندارد.

درنتیجه دادگاه دادنامه تجدیدنظر خواسته را درخور نقض تشخیص می دهد. با استناد به مواد 353،358،348،2 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 ضمن نقض دادنامه ی تجدیدنظر خواسته، قرار رد دعوی نخستین تجدیدنظر خواه (خواهان بدوی) را صادر و اعلام می دارد، رای صادره قطعی است.

طبق رای فوق عقد بیع از عقودی است که تابع اراده متعاقدین بوده و دادگاه نمی تواند در آن مدخلیتی داشته باشد. بنابراین دعوی اثبات وقوع بیع از امور ترافعی نبوده و قابل استماع در محاکم دادگستری نیست.

سوالات متداول

برای درخواست اثبات وقوع بیع باید به چه نهادی مراجعه کنیم؟

رسیدگی به عقود بیع و انکار آن یک مسئله حقوقی است. دادخواست اثبات وقوع بیع باید از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت شوند.

چگونه میتوان عقد بیع شفاهی را اثبات کرد؟

باید شاهدان ماجرا را به دادگاه احضار کنید. همچنین خواهان میتواند سوگند یاد کند که عقد بیع انجام شده است.

آیا در دادخواست اثبات عقد بیع نیازی به خوانده قراردادن اشخاص ماقبل است یا خیر؟

خیر عقد بیع یک عمل حقوقی است و قاعدتا برای اثبات آن باید به قصد طرفین و اهلیت آن­ها و همچنین ایجاب و قبول متعاملین توجه شود. بنابراین نیازی نیست در دادخواست اثبات بیع اشخاص ماقبل به عنوان خوانده دعوی قرار بگیرند.

خواهان دعوای اثبات بیع چه کسی است؟

کسی که میخواهد وقوع بیع را ثابت کند، خواهان دعوای اثبات وقوع بیع میباشد. پس خواهان دعوای اثبات بیع می تواند خریدار یا فروشنده باشد.

وکیل پایه یک دادگستری /گروه حقوقی آساک

استفاده از مشاوره حقوقی و وکیل متخصص و باتجربه در تمام مراحل رسیدگی پرونده ­های حقوقی و کیفری از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا با انتخاب وکیل و مشاوره حقوقی قبل ازهر اقدام قانونی در وقت و هزینه های دادرسی صرفه جویی میشود و حق و حقوق موکل ضایع نمی شود. گروه وکلای حقوقی آساک مجموعه ای متخصص از وکلای دادگستری، اساتید دانشگاه­ها و حقوقدانان می باشد که با ارائه مشاوره های تخصصی، قبول وکالت و مشاوره در دعاوی حقوقی را بر عهده می گیرند.
سوالات و مشکلات حقوقی خود را با وکیل دادگستری تهران، وکیل دادگستری مشهد، وکیل دادگستری قم، وکیل دادگستری کرج مربوط به وکلای گروه حقوقی آساک مطرح نمائید تا در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشند.

اهمیت اثبات وقوع بیع

اثبات وقوع بیع در صورت بروز اختلافات قانونی یا اعتراض‌ها بسیار حیاتی است. توجه به جزئیات این اثبات می‌تواند تبعات مالی و حقوقی را به حداقل برساند.

مدارک کتبی

در بسیاری از موارد، نوشته‌ها و قراردادهای کتبی برای اثبات وقوع بیع استفاده می‌شود. این مدارک باید شامل تفاصیل دقیق از شرایط قرارداد، قیمت و شرایط تسلیم باشند.

شواهد تحویل

یکی از نشانه‌های اثبات بیع، شواهد تحویل کالا یا خدمات به خریدار است. رسیدها، عکس‌ها یا شواهد مشابه می‌توانند به‌عنوان دلیلی بر وقوع بیع مورد استفاده قرار گیرند.

شواهد پرداخت

رسیدها یا اسناد پرداخت، می‌توانند به عنوان دلیل اثبات وقوع بیع و تسویه حساب‌ها استفاده شوند. این اسناد باید حاوی جزئیات مانند مبلغ، تاریخ و اطلاعات طرفین باشند.
شواهد شهودی
شهادت افراد حاضر در معامله نیز می‌تواند به عنوان شواهد اثبات وقوع بیع مورد استفاده قرار گیرد. این شهادت‌ها باید دقیق و معتبر باشند.
مستندات مکمل
اگر در معامله از مستندات مکملی مانند ایمیل‌ها، پیام‌های متنی یا سایر اسناد استفاده شده باشد، می‌توانند به عنوان دلیل اثبات وقوع بیع مورد استفاده قرار بگیرند.
نتیجه‌گیری
اثبات وقوع بیع با توجه به اهمیت حقوقی و مالی آن امری ضروری است. استفاده از مدارک کتبی، شواهد تحویل و پرداخت، شهادت شاهدان و مستندات مکمل می‌تواند در این زمینه به کمک موثری باشد.

نظرات
ارسال نظر
تماس بگیرید