.jpg){kind=logo}
شکواییه یا شکایت نامه چیست و نحوه تنظیم آن
شکواییه یا شکایت نامه چیست و نحوه تنظیم آن
22 خرداد1402
.jpg "شکواییه یا شکایت نامه چیست و نحوه تنظیم آن")
یکی از سوالات رایج در میان افراد نا آشنا با رشته حقوق این است که شکواییه چیست و برای تنظیم و نگارش آن چه شرایط و نکات قانونی را باید رعایت کرد تا مورد پذیرش مراجع قضایی قرار بگیرد؟ آیا شناختن هویت متهم برای شکایت از او در محاکم دادگستری ضرورت دارد؟ شکواییه الزاما باید به صورت کتبی و در فرم های رسمی و مشخصی نوشته شود؟ درج چه مشخصاتی از شاکی در شکواییه ضروری است؟ در این مقاله تلاش شده است تا به پرسش های رایج شما درباره شکواییه یا شکایت نامه و نحوه تنظیم آن به زبانی ساده پاسخ داده شود.
شکواییه یا شکایت نامه چیست؟
برای تعریف شکواییه یا شکایت نامه باید در ابتدا بدانیم که شکواییه یا شکایت نامه مربوط به امور کیفری است. منظور از امور کیفری اموری است که موضوع آن ها تحقق یک جرم و تعیین و اجرای مجازات برای آن است. بنابراین شکواییه زمانی می تواند مطرح شود که رفتاری که بر اساس قانون جرم دانسته شده رخ داده باشد. بر اساس ماده 2 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 جرم به هر رفتاری (اعم از فعل و ترک فعل) گفته می شود که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است.
بنابراین هر رفتاری که بر اساس قانون دارای مجازات است می تواند مورد شکایت شاکی قرار بگیرد. این شکایت در قالب شکواییه یا شکایت نامه به دادسرا تحویل داده می شود. بنابراین شکواییه یا شکایت نامه حاوی شکایت از سوی متضرر از جرم (شاکی) علیه کسی است که مرتکب یک رفتار مجرمانه شده است. حال سوالی که به وجود می آید این است که شاکی یعنی کسی که می تواند از وقوع یک جرم شکایت کند چه کسی است؟ در قسمت بعد به این سوال پاسخ می دهیم.
.jpg)
بنابراین هر رفتاری که بر اساس قانون دارای مجازات است می تواند مورد شکایت شاکی قرار بگیرد. این شکایت در قالب شکواییه یا شکایت نامه به دادسرا تحویل داده می شود. بنابراین شکواییه یا شکایت نامه حاوی شکایت از سوی متضرر از جرم (شاکی) علیه کسی است که مرتکب یک رفتار مجرمانه شده است. حال سوالی که به وجود می آید این است که شاکی یعنی کسی که می تواند از وقوع یک جرم شکایت کند چه کسی است؟ در قسمت بعد به این سوال پاسخ می دهیم.
شاکی چه کسی است؟
در حقوق کیفری شاکی به کسی گفته می شود که از وقوع یک جرم به طور مستقیم دچار آسیب و زیان شده است و در نتیجه این آسیب و زیان اقدام به طرح شکایت علیه متهم به آن جرم می کند. همچنین زمانی که متضرر از وقوع جرم یا همان بزهدیده، ضرر و زیان ناشی از جرم را از دادگاه مطالبه می کند، به او مدعی خصوصی می گویند. در ماده 10 قانون آیین دادرسی کیفری، شاکی و موعی خصوصی به این صورت تعریف شده اند: بزهدیده شخصی است که از وقوع جرم متحمل ضرر و زیان می گردد و چنانچه تعقیب مرتکب را درخواست کند، «شاکی» و هرگاه جبران ضرر و زیان وارده را مطالبه کند، «مدعی خصوصی» نامیده می شود.
لزوم طرح شکواییه در جرایم قابل گذشت
در برخی از جرایم، بدون شکایت بزهدیده یا همان شخص متضرر از جرم، تعقیب کیفری آغاز نمی شود و در واقع آغاز دادرسی قضایی نسبت به آن جرم مستلزم طرح شکایت از سوی بزهدیده است. به این جرایم که رسیدگی قضایی در آن ها مشروط به شکایت متضرر از جرم دانسته شده، جرایم قابل گذشت گفته می شود. در این جرایم هم آغاز فرایند رسیدگی به جرم و هم ادامه آن و اجرای مجازات منوط به بقای شکایت شاکی است و در صورتی که شاکی در هر مرحله ای از دادرسی شکایت خود را پس بگیرد، فرایند رسیدگی قضایی متوقف می شود و کلیه آثار قضایی ناشی از تعقیب متهم هم از بین می رود.
اما در جرایم دیگر که جرایم غیر قابل گذشت نامیده می شوند، شکایت متضرر از جرم فقط یکی از راه های آغاز تعقیب متهم است و نه تنها راه آن. به این معنا که در این جرایم حتی اگر شاکی وجود نداشته باشد یا به هر دلیلی اقدام به شکایت نکند، رسیدگی قضایی می تواند از راه های دیگری که در قانون به آن ها اشاره شده و ادامه پیدا کند.
اما در جرایم دیگر که جرایم غیر قابل گذشت نامیده می شوند، شکایت متضرر از جرم فقط یکی از راه های آغاز تعقیب متهم است و نه تنها راه آن. به این معنا که در این جرایم حتی اگر شاکی وجود نداشته باشد یا به هر دلیلی اقدام به شکایت نکند، رسیدگی قضایی می تواند از راه های دیگری که در قانون به آن ها اشاره شده و ادامه پیدا کند.
به این راه ها جهات شروع به تعقیب گفته می شود که شامل موارد زیر می شود:
1-شکایت شاکی یا مدعی خصوصی
2- ضابطان دادگستری، مقامات رسمی یا اشخاص موثق و مطمئن از وقوع جرم اطلاع دهند
3- جرم مشهود در برابر دادستان یا بازپرس وقوع یابد
4- خود متهم به به جرم اقرار کند
5- دادستان از وقوع جرم به طرق قانونی دیگر
در جرایم قابل گذشت تنها شکایت شاکی یا مدعی خصوصی آغازکننده تعقیب کیفری است اما در جرایم غیر قابل گذشت هر یک از این جهات شروع به تعقیب می تواند رسیدگی قضایی را آغاز کنند. نکته مهم این است که اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم است و جرایم قابل گذشت به صورت استثنایی در قانون ذکر شده اند.
.jpg)
2- ضابطان دادگستری، مقامات رسمی یا اشخاص موثق و مطمئن از وقوع جرم اطلاع دهند
3- جرم مشهود در برابر دادستان یا بازپرس وقوع یابد
4- خود متهم به به جرم اقرار کند
5- دادستان از وقوع جرم به طرق قانونی دیگر
در جرایم قابل گذشت تنها شکایت شاکی یا مدعی خصوصی آغازکننده تعقیب کیفری است اما در جرایم غیر قابل گذشت هر یک از این جهات شروع به تعقیب می تواند رسیدگی قضایی را آغاز کنند. نکته مهم این است که اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم است و جرایم قابل گذشت به صورت استثنایی در قانون ذکر شده اند.
نحوه تنظیم شکواییه یا شکایت نامه چگونه است؟
شکواییه یا شکایت نامه یک سند رسمی است که به مرجع کیفری تحویل داده می شود و آن مرجع را ملزم به رسیدگی قضایی می کند. سوال این است که برای تنظیم شکواییه یا شکایت نامه با چنین اثر حقوقی چه شرایط و نکاتی باید رعایت شود؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید بدانیم نحوه تنظیم شکواییه یا شکایت نامه مانند نگارش دادخواست در دعاوی حقوقی نیست. در دعاوی حقوقی شخصی که ادعایی را علیه شخص دیگر که خوانده نامیده می شود مطرح می کند، باید این ادعا را همراه با ادله خود در فرم مخصوصی که دادخواست نام دارد بنویسد و در صورتی که یکی از موارد ذکر شده در قانون آیین دادرسی مدنی را در رابطه با نگارش دادخواست رعایت نکند، این دادخواست مورد پذیرش دادگاه قرار نخواهد رفت.
اما در تنظیم شکواییه یا شکایت نامه رعایت این تشریفات لازم نیست و شاکی می تواند شکایت خود را هم به صورت کتبی و هم به صورت شفاهی در دادسرای صالح برای رسیدگی مطرح کند. بنابراین لزومی ندارد که شکواییه حتما به صورت کتبی باشد یا در فرم به خصوصی نوشته شود. ماده 69 قانون آیین دادرسی کیفری طرح شکواییه به صورت شفاهی را مورد پذیرش قرار داده است: دادستان مکلف است شکایت کتبی و شفاهی را همه وقت قبول کند. شکایت شفاهی در صورتمجلس قید و به امضاء یا اثر انگشت شاکی می رسد.
اما در تنظیم شکواییه یا شکایت نامه رعایت این تشریفات لازم نیست و شاکی می تواند شکایت خود را هم به صورت کتبی و هم به صورت شفاهی در دادسرای صالح برای رسیدگی مطرح کند. بنابراین لزومی ندارد که شکواییه حتما به صورت کتبی باشد یا در فرم به خصوصی نوشته شود. ماده 69 قانون آیین دادرسی کیفری طرح شکواییه به صورت شفاهی را مورد پذیرش قرار داده است: دادستان مکلف است شکایت کتبی و شفاهی را همه وقت قبول کند. شکایت شفاهی در صورتمجلس قید و به امضاء یا اثر انگشت شاکی می رسد.
در شکواییه یا شکایت نامه چه اطلاعاتی باید درج شود؟
بر اساس ماده 68 قانون آیین دادرسی کیفری در شکواییه یا شکایت نامه، درج برخی اطلاعات لازم و ضروری است. این اطلاعات شامل موارد زیر است:
- الف - نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل، تابعیت، مذهب، شماره شناسنامه، شماره ملی، نشانی دقیق و درصورت امکان نشانی پیام نگار (ایمیل)، شماره تلفن ثابت و همراه و کد پستی شاکی
- ب - موضوع شکایت، تاریخ و محل وقوع جرم
- پ - ضرر و زیان وارده به مدعی و مورد مطالبه وی
- ت - ادله وقوع جرم، اسامی، مشخصات و نشانی شهود و مطلعان در صورت امکان
- ث - مشخصات و نشانی مشتکی عنه یا مظنون در صورت امکان
بنابراین در صورتی که شاکی هویت متهم را به درستی نداند یا از نشانی او اطلاعاتی در دست نداشته باشد باز هم می تواند شکایت خود را در مراجع قضایی مطرح کند و این امر مانع از رسیدگی قضایی به آن شکایت نیست.
.jpg)
استفاده از وکیل کیفری در تنظیم شکواییه یا شکایت نامه
تنظیم شکواییه یا شکایت نامه مانند هر امر حقوقی دیگر یک امر تخصصی و نیازمند استفاده از وکلا و متخصصان حقوقی است. استفاده از ادله مناسب در طرح شکایت کیفری باعث اقناع مقام قضایی نسبت به ارتکاب جرم و انتساب آن به شخص متهم شده و احتمال موفقیت شما را به عنوان شاکی پرونده افزایش می دهد. به همین دلیل همواره توصیه می شود در هر امر کیفری که نیازمند طرح شکواییه یا شکایت نامه در مرجع قضایی بودید، حتما از یک وکیل کیفری متخصص و مجرب برای پیگیری امور قضایی خود استفاده کنید تا با پرداخت کمترین هزینه بهترین نتیجه ممکن را از روند دادرسی به دست آورید. گروه وکلای آساک با سابقه ای چندین ساله در امور کیفری در طرح موفقیت آمیز انواع شکواییه یا شکایت نامه برای انواع جرایم کیفری می توانند در طرح و پیگیری این پرونده ها به شما کمک کنند.
نظرات
ارسال نظر